پاسخ به یک شبهه / نسرین هژبری
پاسخ: ۱ـ در قرآن کلّیات و اصول عمومی بیان شده است و بیان مصادیق و جزئیات طبق آیه ی ۴۴ سوره ی نحل بر عهده ی پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می باشد. در این آیه خداوند می فرماید: «و انزلنا الیک الذّکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهم یتفکرون» «قرآن را بر تو فرستادیم تا آن چه برای مردم نازل شده است، برای آن ها بیان کنی و آشکار سازی ، شاید آنان بیندیشند».
در آیه ی یاد شده، کلمه ی «لتبین» «آشکار کردن» به جای «لتقرأ» (خواندن) یا «لیتلوا» (تلاوت کردن) ذکر شده است و این نشانه ی آن است که پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) علاوه بر تلاوت، باید حقایق قرآنی را روشن کند.
[اصولاً روش قرآن در معرّفی افراد این است که گاهی آنان را با ذکر نام، (مانند ذکر نام پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم)) ذکر عدد (معرّفی فرزندان اسرائیل) و یا ذکر صفت (صفت پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در آیه ی ۵۷ سوره ی اعراف) به مردم معرّفی می کند.]
با توجّه به این روش این انتظار که اسامی امامان با ذکر نام و اسامی پدر و مادر در قرآن بیاید یک انتظار بی جاست؛ همان گونه که مسائل بسیاری، اعمّ از کلامی، فقهی و تشریعی، سال ها باعث جنگ و تفرقه میان مسلمانان شد امّا نامی از آن ها در قرآن نیامده است.
۲ـ معرّفی به نام برطرف کننده ی اختلاف نیست، چنان که بنی اسرائیل زمانی که پیامبر آن ها «طالوت» را به عنوان فرمانروای آن ها از جانب خدا معرّفی کرد،[۱] آنان نپذیرفتند و به اِشکال تراشی پرداختند. این امر دلالت بر آن دارد که ذکر نام برای رفع اختلاف کافی نیست؛ بلکه باید شرایط جامعه آماده ی پذیرش باشد.[۲]
۳ـ با توجّه به مخالفت های تعصب آلود گروهی از مردم با علی (علیه السّلام) ذکر نام او و سایر امامان در قرآن باعث می شد که مخالفان در صدد تحریف و تغییر آیات برآیند و یا به نسل کشی بپردازند تا از تولّد امامان جلوگیری کنند؛[۳] همان طور که درباره ی حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشّریف) که اشاره ای به نسب و خاندان ایشان شده، حساسیت های فراوانی پدید آمد و خانه ی حضرت عسکری (علیه السّلام) مدّت ها تحت نظر و مراقبت بود.[۴]
امامان دوازده گانه در احادیث نبوی
در احادیث نبوی که محدّثان شیعه و سنّی نقل کرده اند تعداد و نام اوصیای پیامبر (صلّی الله علیه و آله وسلّم) و پیشوایان امت اسلامی پس از او بیان شده است.
حدیث دوازده خلیفه
در صحیح بخاری از جابر بن سمره روایت کرده است که گفت: از پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شنیدم که فرمودند: دوازده امیر خواهند آمد که همگی از قریش هستند.[۵]
در صحیح مسلم نیز از جابر بن سمره از پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل شده که فرمود:
«این امر پایانی نمی پذیرد مگر پس از دوازده خلیفه که همگی از قریش هستند».[۶]
پی نوشتها:
[۱]. سوره ی بقره، آیات ۲۴۷-۲۴۶.
[۲]. سبحانی، جعفر، راهنمای حقیقت، بی جا، نشر مشعر، ۱۳۸۶، صص ۲۹۷-۲۹۵.
[۳]. سعیدی مهر، محمد ، آموزش کلام اسلامی، ج ۲، ص ۱۵۵- راهنمای حقیقت ، ص ۲۹۷. .
.[۴]اشتهاردی، محمد مهدی ، حضرت مهدی (عج) ، فروغ تابان ولایت، قم، انتشارت جمکران، ص ۳۳، ۱۳۷۸.
[۵] ربانی گلپایگانی، علی ، عقاید استدلالی، ج ۲ِ، صص ۱۴۲-۱۴۱. نقل از : صحیح بخاری، دارالمعرفه، ج ۴، ص۲۴۸، کتاب الاحکام.
[۶]. همان، نقل از: صحیح مسلم، دار احیاء العربی، ج ۳، کتاب الاماره، باب ۱.
