امر به معروف و نهی از منکر در کلام رهبری / عاطفه زینلی
الف.آمران به معروف
۱. اوّلین آمر به معروف خود ذات مقدس پروردگار است که می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ…» (نحل/۹۰). خدا آمر به معروف و ناهی از منکر است (بیانات در حرم مطهر رضوی، ۰۱/۰۱/۹۴).
۲. وجود مقدّس پیامبر معظّم اسلام از برترین آمران به معروف و ناهیان از منکر است؛ آیه‌ی قرآن [می‌فرماید]: «… یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ… » (اعراف/۱۵۷). ائمّه بزرگ‌ترین آمران به معروف و ناهیان از منکرند (بیانات در حرم مطهر رضوی، ۰۱/۰۱/۹۴).
۳. امیرالمؤمنین می‌فرماید: «من می‌خواهم مردم را به بهشت برسانم»؛ این وظیفه‌ی ما است. نهی از منکر باید بکنیم، امر به معروف باید بکنیم، وسایل عمل خیر و حسنات را در کشور فراهم کنیم؛ وسایل شرور و آفات را از دسترس‌ها برداریم؛ این وظایف مسئولین حکومت است (بیانات در دیدار مردم استان ایلام در سالروز ولادت امیرالمؤمنین، ۲۲/۰۲/۹۳).
۴. همه‌ی آحاد مردم باید وظیفه‌ی امر کردن به کار خوب و نهی کردن از کار بد را برای خود قائل باشند. این، تضمین کننده‌ی حیات طیّبه در نظام اسلامی خواهد بود (بیانات در دیدار مردم قم، ۱۹/۰۱/۶۸).
۵. معروفی بالاتر از ایجاد نظام اسلامی و حفظ نظام اسلامی نداریم؛ هرکس که در این راه تلاش کند، آمر به معروف است؛ حفظ عزّت و آبروی ملّت ایران، بزرگ‌ترین معروف است (بیانات در حرم مطهر رضوی، ۰۱/۰۱/۹۴).
ب.فواید امر به معروف و نهی از منکر
۱. اوّلین فایده‌ی امر به معروف و نهی از منکر همین است که نیکی و بدی، همچنان نیکی و بدی بماند (بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۵/۰۹/۷۹).
۲. امر به معروف و نهی از منکر در واقع به نوعی زیربنای همه‌ی حرکات اجتماعی اسلام است که «بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِض» (بیانات در حرم مطهر رضوی، ۰۱/۰۱/۹۴).
۳. باید امر به معروف و نهی از منکر را میان خودتان اقامه کنید، رواج دهید و نسبت به آن پایبند باشید. اگر نکردید، خدا اشرار و فاسدها و وابسته‌ها را بر شما مسلّط می‌کند (بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۵/۰۹/۷۹).
ج. چگونه امر به معروف و نهی از منکر کنیم؟
۱. با بهترین روش‌ها، مردم را به عبادات و ظواهر و مصادیق دینی از جمله صدق، امانت، تقوا، ترک منکر، امر به معروف و سبک زندگی صحیح هدایت کنید (دیدار مدیران، مدرّسان و طلّاب حوزه‌های علمیه‌ی استان تهران با رهبر انقلاب، ۲۵/۰۲/۹۵).
۲. درباره‌ی اشخاص، نقاط مثبت را، نقاط خوب را افشاء کنیم، منتشر کنیم… نقطه‌ی مقابل اگر چنانچه نقطه‌ی منفی‌ای سراغ دارید، این را افشاء نکنید. افشاء نکردن معنایش این نیست که نهی از منکر نکنید؛ چرا، به خود آن کسی که به کارش اشکالی وارد است و باید ایراد گرفته شود، گفته بشود (بیانات در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۰۵/۹۰).
۳. بعضی گفته‌اند که باید احتمال تأثیر وجود داشته باشد. من می‌گویم احتمال تأثیر همه جا قطعی است؛ مگر در نزد حکومت‌های قلدر، قدرتمندان و سلاطین (بیانات در جلسه‌ی پرسش و پاسخ در دانشگاه تهران، ۲۲/۰۲/۷۷).
۴. امر به معروف یک مرحله‌ی گفتن و یک مرحله‌ی عمل دارد. مرحله‌ی عمل، یعنی اقدام با دست و با زور. این مسأله امروز به عهده‌ی حکومت است و باید با اجازه‌ی حکومت انجام بگیرد و لاغیر (بیانات در دیدار مردم قم، ۱۹/۱۰/۶۸).
۵. گفتن گناه به گناهکار با زبان خوش و با لحن مناسب و در جایی هم با زبان تند- در مواردی که مفسده‌ای به وجود نیاید- گناه را در جامعه کم خواهد کرد و به ضعف و انزوا خواهد انداخت (بیانات در دیدار مردم قم، ۱۹/۱۰/۶۸).
۶. اگر زبان‌های گوناگون و نفس‌های مختلف گناه را تذکّر بدهند، گناهکار به طور غالب از گناه و تخلّف دست خواهد کشید؛ چه این تخلّف، تخلّف شرعی و چه تخلّف از قوانین باشد (بیانات در دیدار مردم قم، ۱۹/۱۰/۶۸).
۷. طرف امر به معروف و نهی از منکر فقط طبقه‌ی عامه‌ی مردم نیستند؛ حتّی اگر در سطوح بالا هم هستند، شما باید به او امر کنید (بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۰۴/۷۹).
۸. امر و نهی باید با حالت استعلاء باشد… روح و مدل امر به معروف، مدل امر و نهی است؛ مدل خواهش و تقاضا و تضرع نیست. نمی‌شود گفت که خواهش می‌کنم شما این اشتباه را نکنید؛ نه. باید گفت آقا! این اشتباه را نکن؛ چرا اشتباه می‌کنی؟ (بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، ۱۹/۰۴/۷۹).
۹. آن‌جایی که جای رفق است که غالب جاها هم از این قبیل است انسان باید با «رفق» عمل کند؛ برای این‌که بتواند با محبّت آن حقایق را در دل‌ها و در ذهن‌ها جا بدهد و جایگزین کند. تبلیغ برای این است؛ برای زنده کردن احکام الهی و اسلامی است (بیانات در دیدار جمعی از روحانیون، ۲۲/۰۱/۸۷).
۱۰. امر و نهی، فقط زبان و گفتن است. البته یک مرحله قبل از زبان هم دارد که مرحله‌ی قلب است و اگر آن مرحله باشد، امر به معروف زبانی کامل خواهد شد… اگر خدای ناکرده دل با زبان همراه نباشد، آن‌گاه انسان مشمول این جمله می‌شود که «لعن الله الامرین بالمعروف التارکین له»… چنین شخصی مشمول لعنت خدا می‌شود و سرنوشت بسیار خطرناکی خواهد داشت(بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۵/۰۹/۷۹).
