نگاهی به شخصیت علمی و اجتماعی استاد معظمه سیده فاطمه خاموشی (طاهایی)
سخن آغازین
قال الله العظیم فی کتابه: «الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ: که خدا مقام اهل ایمان و دانشمندان عالم را (در دو جهان) رفیع میگرداند و رتبه ها عطا میفرماید». (مجادله/۱۱)
در طول تاریخ همیشه افرادی بوده و هستند که به درجات بالایی از علم و عمل دست یافته و در پی آن برای شکوفایی فکری، فرهنگی و ایمانی مردم از هیچ خدمتی دریغ نورزیدهاند.
استاد معظّمه فاطمه سید خاموشی(طاهایی) نیز از همین گروه پر تلاش و خستگی ناپذیرند که عمر گرانمایه و ثمربخش خویش را در راه کسب و نشر معارف اسلامی به کار گرفته و میگیرند.
تلاش و کوشش ایشان پیوسته در جهت شادابی هرچه بیشتر شجره طیّبه اسلام بوده است؛ شجرهای با ریشههایی استوار و شاخههایی بلند و پرثمر که جویندگان حقیقت و دوست‌داران معرفت را همچنان بهرهمند میسازد. «تُؤْتی أُکُلَها کُلَّ حینٍ بِإِذْنِ رَبِّها: میوهاش را هر دم به اذن پروردگارش میدهد». (ابراهیم/۲۵)
میدانیم که هر کسی را شایستگی آن نیست که شکوفا کننده خوشههای علم و معرفت باشد و تنها آن کس را که خداوندش اذن فرماید پا به این عرصه نهاده، و چنین رسالت سنگین را بر دوش میکشد. باری، از آن جا که سیره بزرگان دین و دانش و اخلاق، برای همگان رهگشاست، بر آن شدیم تا شمهای از زندگانی سراسر تلاش و با ارزش استاد بزرگوار را به تحریر درآورده، در اختیار شما رهروان و جویندگان حقیقت قرار دهیم.
جلوههایی از نهضت علمی، فرهنگی استاد
به طور کلی برای تبیین جایگاه اندیشههای ایشان میتوان گفت ستون فقرات نظام فکری استاد طاهایی را قرآن و احادیث معصومین(ع)تشکیل می دهد و به یقین بینش و بصیرت ایشان معلول همین اندیشه قرآنی است. استاد طی نیم قرن فعالیت فرهنگی هماره در این دغدغه بودهاند که کجا دردی هست و کجا نیاز به درمان دارد و در کار دین و دینداری چه توصیه ای باید کرد؛ به بیان دیگر در باب آسیب‌شناسی دینداری، یعنی شناخت آفات و موانعی که مانع دینداری مردم می شود کارشناسی نموده، مباحثی را ارائه می دادند و هم چنین در جهت آسیب شناسی دینی، یعنی در جهت شناخت آفاتی که به اصل دین لطمه میزند به طرح مباحث میپرداختند. در تمام این سال ها استاد طاهایی با درایت و نکته سنجی و انتخاب دقیق، مطالب علمی مورد نیاز جامعه را بیان کرده و در ضمن آن راهکارهای علمی را ارائه نموده اند، نگاهی گذرا به سلسله درس های ایشان گواهی روشن بر این مدعاست.
فعالیتهای فرهنگی استاد از سال ۱۳۳۵ و در مشهد مقدس آغاز شد. شرایط فرهنگی بانوان آن دوره بسیار سخت و به طور یقین تشکیل کلاس های معارف اسلامی و تدریس علوم دینی توسط یک خانم برای خیلی از افراد غیر قابل هضم بود. متحجران و کسانی که نگاه روشنی به جایگاه زن در اسلام نداشتند موانعی بر سر راه ایجاد مینمودند. اما به یاری حق بانوان مشتاق و علاقهمند گرد شمع وجود ایشان حلقه زده و جمعیت کثیری برای یادگیری علوم اسلامی در مجالس درس ایشان گرد میآمدند. به طوری که منزل گنجایش خواهران را نداشت. با تشویق و پشتیبانی مرحوم آیت الله العظمی میلانی و همت یکی از خیرین[مرحوم آقای ناصری] و اهدای زمین در سال۱۳۴۵ ساختمانی جهت تدریس به نام مکتب نرجس بنا و هنوز کار ساختمان به پایان نرسیده بود که کلاس های درس به آنجا منتقل گردید.
لازم به ذکر است مکتب نرجس هنگامی شروع به کار کرد که در کل کشور هیچ حوزهای برای تحصیل علوم دینی خواهران وجود نداشت.
جذب۳۰۰ نفر از خواهران علاقهمند که بخش عظیمی از آنان را دانشآموزان و دانشجویان و به طور کلی قشر جوان تشکیل می دادند، بسیار عجیب به نظر میرسید و برگذاری جلسات مستمر پرسش و پاسخ ویژه دانشجویان نییز با شور و هیجان و استقبال فراوان روبرو بود.
قلم در بیان خدمات و فعالیت های فرهنگی استاد در طی نیم قرن به راستی ناتوان است. در این راستا برخی از تقدیرهای به عمل آمده از استاد به شرح ذیل می باشد:
الف) خادم فرهنگ در تاریخ ۲۸ اردیبهشت سال۱۳۸۲ مراسم تقدیر از خادمان نمونه فرهنگ عممومی با عنوان نیکنامان جاوید در تهران برگزار شد. در این مراسم از استاد معظمه به عنوان خادم نمونه فرهنگ عمومی تقدیر به عمل آمد.
ب) خادم قرآن در تاریخ آبان۱۳۸۳در دوازدهمین نمایشگاه قرآن کریم برگزار گردید. در این مراسم استاد فاطمه سید خاموشی(طاهایی) به عنوام خادم قرآن معرفی و به جهت نشر و ترویج فرهنگ قرآنی از خدمات ایشان قدردانی شد؛ سپس رئیس جمهور وقت هدایا و لوح تقدیری را به عنوان یادبود به استاد اهدا نمود.
با استاد در عرصه تعلیم
در سال های ابتدایی تأسیس مدرسه علمیه نرجس، مسئولیت آموزش طلاب فقط به عهده استاد طاهایی بود ایشان دروس علوم پایه چون، منطق، ادبیات عرب، اصول، فقه و کلام را با استفاده کتبی چون حادی عشر، منطق مظفر، حاشیه ملاعبدالله و جامع المقدمات و… تدریس مینمودند. علاوه بر تدریس دروس فوق، درس هایی چون تفسیر، نهج البلاغه، تعلیم و تربیت، حقوق خانواده، اقتصاد و… را نیز بر عهده داشتند. اما در دهه اخیر به علت مسئولیت ها و مشغله های فراوان استاد در عرصه تعلیم، تنها در برنامه های صبحگاهی حوزه علمیه نرجس از محضر ایشان کسب فیض میشود. ساسله مباحث سیره معصومین، شرح خطبه حضرت زهرا(س)حقوق خانواده، امام شناسی[شرحی بر زیارت جامعه کبیره] و بحث های اخلاقی از درس های اختصاصی ایشان برای طلاب است و جویندگان علوم و معارف قرآنی هم که طلبه رسمی نیستند عصر هر سه شنبه از سلسله درس های تفسیری ایشان با نام آیاتالولایه برای مستمعین تایپ و تکثیر می شود، بهره برند. استاد طاهایی خارج از مدرسه علمیه نرجس نیز فعالیت هایی در عرصه تعلیم داشته اند و دروسی چون اخلاق و معارف اسلامی و الهیات را در مراکز تربیت معلم دانشکده ها… تدریس کرده و همکاری با چندین سایت علمی تربیتی نیز از دیگر فعالیت های ایشان در عرصه تعلیم می‌باشد.
همگام با استاد در عرصه تبلیغ
قرآن کریم میفرماید: «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَهٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى: (ای رسول ما) بگو که من به یک سخن شما را پند میدهم و آن سخن این است که شما خالص برای دو نفر دونفر یا یک نفر یک نفر در امر دینشان قیام کنند». (سباء/۴۶)
استاد طاهایی با هدف تعلیم و تربیت مادران و دختران بر محوریت دین پا به عرصه تبلیغ نهاده و تاکنون در این زمینه از هیچ کوششی دریغ ننموده اند.
فراوانی جلسات تبلیغی ایشان در طی نیم قرن فعالیت، ما را از احصا و شمارش تعداد سخنرانی هایشان ناتوان ساخته است به عنوان مثال از ابتدای تأسیس مدرسه علمیه نرجس، به ویژه در طول ماه مبارک رمضان جلسات مستمر تفسیر قرآن توسط ایشان برقرار بوده، یا بیشتر ایام محرم و صفر و دهه فاطمیه را در سطح شهر مشهد، تهران و سایر شهرستان ها سخنرانی داشته اند.
همانطور که سالهای متمادی از۱۳۵۹ الی۱۳۷۳ در حسینیه نصرت مباحث مختلف از جمله مبحث روانشناسی کودک را آموزش میدادند و هم اکنون نیز روزهای شنبه در مجتمع بنیفاطمه به شرح دعای مکارم الاخلاق می پردازند. آری مساجد، حسینیهها، مراکز آموزش عالی، مجتمع های فرهنگی… همه از مکانهایی است که صدای دلنشین و کلام گرم استاد طاهایی را در خود ضبط کرده است. از فعالیت های ایشان در خارج از ایران نیز میتوان به تشرف به بیت الله الحرام جهت امر تبلیغ و همچنین از سفری به پاکستان که در کنگره چهاردهمین قرن ولادت حضرت زینب(س) سخنرانی ایراد نمودند و نیز از سفر به دبی در راستای ترویج معارف اسلامی نام برد؛ ضمن آنکه ایشان مدعو بسیاری کنگره ها و اجلاس ها بوده، به عنوان صاحبنظر در بسیاری از همایش ها شرکت می نمایند.
استاد موضوع سخنرانی های خود را با دقت بسیار انتخاب میکنند و هماره نیاز مخاطب را با حفظ محوریت قرآن و کلام معصومین(ع)در نظر دارند.
اینک به موضوعاتی چند از کلام استاد اشاره میکنیم: جایگاه زن در اسلام، ولایت فقیه، ایمان و ادب، ایمان و جهاد، ویژگی های مؤمن، تفسیر سور مختلف قران نظیر قیامت، آلعمران، بقره، نساء، انعام، اعراف و حیات طیبه… .
