دی ان ان evoq , دات نت نیوک ,dnn
پنجشنبه, 09 فروردین,1403

و غنی خداست


و غنی خداست

 

شرحی بر دعای مکارم الاخلاق/استاد رثایی

 

«وَ أَغْنِنِي وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ فِي رِزْقِكَ، وَ لَا تَفْتِنِّي بِالنَّظَرِ» بارالها آن قدر مرا غنی کن (و از مال دنیا برخوردارم ساز که به مردم نیاز نداشته باشم) و روزیت را بر من وسعت بخش (تا خانواده‌ام در گشایش باشند) و مرا با نگاه و التفات به اموال ثروتمندان آزمایش مکن.

فقر و غنا در زندگی در اسلام مراتب و درجاتی دارد و با توجه به این که اسلام دین کار و فعالیت و آئین سعی و عمل است و همه باید برای تأمین زندگی با عزت و شرافتمندانه به دنبال کار بروند؛ اگر غیر از این باشد فرد یا افراد، مطرود درگاه خداوند هستند و مورد انزجار و بدبینی جامعه قرار می‌گیرند. پیامبر اکرم(ص)می‌فرمایند: «مَلْعُونٌ مَنْ أَلْقَى كَلَّهُ عَلَى النَّاسِ» مطرود خداوند است کسی که بار زندگی خود را بر دوش دیگران بیفکند و بخواهد از دسترنج مردم استفاده کند.

چنین فقری ممکن است آدمی را به گناه و ناپاکی، دزدی و اعتیاد و حتی به کفر گویی نسبت به خدا وادار نماید و بسیار مذموم است و منجر به بی دینی شود. امّا فقری که ممدوح است آن فقری است که به قدر کفاف برای خود و خانواده‌اش تلاش کند و چنین تقاضایی را پیامبر اکرم(ص)از خداوند می‌کنند: «خدایا قوت و غذای آل محمّد را به قدر کفاف قرار ده». (جامع السعادات، ج2، ص50) آن مقداری که زندگی اداره شود ولی در صف سرمایه داران نباشند. غنا هم همین طور است هم ممدوح و هم مذموم، پیامبر اکرم(ص)می‌فرمایند: «نِعْمَ الْعَوْنُ عَلَى تَقْوَى اللَّهِ الْغِنَى»؛ «غنا برای پیمودن راه تقوی یار و مددکار خوبی است».

ولی غنای مذموم، آن تمکّن و ثروتی است که آدمی را به سرکشی و طغیان وا دارد، غرور و مستی بیاورد، به مقدّسات الهی بی اعتنا شود و به فقرا تکبر بفروشد و خلاصه از مسیر انسانیت دور شود. قرآن می‌فرماید: «كَلاَّ إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى‏أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى‏» (علق/6) آدم وقتی خود را بی نیاز می‌بیند به سرکشی و طغیان می‌گراید.

علی(ع)می‌فرمایند: «استعيذوا بالله من سكرة الغنى فإن له سكرة بعيدة الإفاقة»؛ «از مستی غنا و ثروت به خدا پناه ببرید که مستی آن دیر برطرف می‌شود». (فهرست موضوعی غرر، ص298)

لذا امام سجاد(ع)از خدا غنا می‌طلبد و در خواست تمکن مالی می‌کند امّا برای کمک به خانواده‌های بی بضاعت. غذا می‌خواهد تا یتمیان بی سرپرست را کفالت نماید و زندگی خانواده ی خود را بهبود بخشد و موجبات رضای الهی را فراهم نماید و دیگر درخواست می‌کند: «وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ فِي رِزْقِکَ»: رزق خود را که به من عطا می‌کنی وسیع گردان.

در روایات اولیای گرامی تأکید شده که افراد غنی و متمکن در زندگی خانواده‌ی خود سخت گیر نباشند تا جایی که پیامبر اکرم(ص)می‌فرمایند: «کسی که وسعت مالی دارد ولی بر خانواده ی خود سخت بگیرد و آنان را از زندگی مرفّه محروم دارد از ما نیست و به ما بستگی ندارد». (مستدرک الوسایل، ج2، ص643)

«وَ لَا تَفْتِنِّي بِالنَّظَرِ» در این جمله امام سجاد(ع)می‌فرمایند: خدایا! مرا به اموال ثروتمندان مورد آزمایش قرار مده، این دعای امام(ع)ناظر به غنای نفس، و بی اعتنایی به دارایی و اموال سرمایه داران و مال اندوزان دنیاست و این همان چیزیست که خداوند در قرآن شریف به پیغمبر گرامی فرموده است: «وَ لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى‏ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا لِنَفْتِنَهُمْ فيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ أَبْقى‏» (طه/131) ای رسول معظّم، چشمان خود را به اموال و زینت‌های دنیوی افراد مگشای، که این ثروت و سرمایه را به منظور آزمایش و امتحانشان داده ام، و رزق و روزی پروردگارت که برای اهل ایمان مقرّر گردیده، به مراتب بهتر و عالی تر است و همواره باقی و برقرار خواهد بود.

در ذیل آیه حدیثی از رسول اکرم(ص)است که می‌فرمایند: «کسی که چشم خود را برای نگاه کردن به اموال و ثروت دیگران بگشاید، اندوهش طولانی خواهد بود و غیظ و غضبش هرگز شفا نمی یابد». (تفسیر صافی، ص50)

پیامبر اکرم(ص)فرمودند: «غنا و بی نیازی از کثرت اموال دنیوی نیست، بلکه از بی نیازی نفس است و روح است که باید احساس بی نیازی کند». (میزان الحکمه، ج7، ص296)

و به فرمایش مولا علی(ع): «غنای بزرگ، بی اعتنایی و عدم توجه به اموال ثروتمندان است». (نهج البلاغه، حکمت342)

و امام جواد(ع)می‌فرمایند: «غنا عبارتست از کمی تمنّیات درونی و راضی بودن به همان چیزی که زندگی انسان را کفایت می‌کند و یأس از اموالی که در دست مردم است». (میزان الحکمه، ج7، ص291)

خدایا به ما کمک کن که مثل کسانی نباشیم که فکر می‌کنند ثروت موجب حیات ابدی است؛ بلکه مراقب باشیم قدرت مالی حجاب نفس نشود که در امتحان الهی ضعیف گشته و از انجام وظایف حقّه دور بمانیم که مردان الهی تقاضایشان این بوده که خدایا مال عطا کن برای رفع نیازمندی خود و دیگران، نه برای افتخار و مباهات.

 

شماره نشریه:  شمیم نرجس شماره 15


تعداد امتیازات: (0) Article Rating
تعداد مشاهده خبر: (1444)

نظرات ارسال شده

هم اکنون هیچ نظری ارسال نشده است. شما می توانید اولین نظردهنده باشد.

ارسال نظر جدید

نام

ایمیل

وب سایت

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

Escort