از جنس در هم شکستن خیبر

پنجه‏ های نرم نسیم در گیسوی گندمزار چنگ می‏اندازد و بر آن شانه می ‏کشد سبزی مزارع تا دور دست سر برآبی انتهای افق نهاده و عطر خوش سبزه ‏زار در عمق جان سربازان خمیده قامت پناه گرفته در لابه لای ساقه ‏های گندم می‏نشیند. آن‏سو‏تر پرچم ‏هایی سپید، گاه و بی گاه به اهتزاز در می ‏آیند. این علی است! داماد پیامبر که درود بی‏پایان خداوند بر آنان باد. آن روزی که نبی خدا «غیله‏ ی لیثی» را به جانشینی خود در مدینه برگزید این پرچم‏ ها‏ را به علی سپرد و فرمان حرکت داد. امّا این همه احتیاط و اختفا و استتار برای چه بود؟ کسی نمی‏دانست. هزار و ششصد سرباز پیامبر آرام و بی‏صدا جلگه‏ ها‏ی حاصل‏خیز شمال مدینه را پشت سر می‏ گذارند. کمی آن‏سوتر کسی زمزمه می‏ کند: به وادی خیبر نزدیک می‏ شویم. برخی از سربازان با خود می ‏اندیشند نکند پیامبر قصد حمله به دژهای نفوذ ناپذیر خیبر را دارد؟ هراس اندک اندک در دل‏های سپاه از جان گذشته‏ی پیامبر رخنه می‏ کند. هرکس از عظمت دژهای هفتگانه ی خیبر داستانی سرمی‏ دهد. خیبر جمعیتی دارد بیست هزار نفری؛ دو هزار مرد جنگی و دلاور از این قلعه‏ ها‏ حفاظت می‏ کنند و در انبارها، ذخایر غذایی و تسلیحاتی زیادی دارند. این دژها محکم‏اند و آهنین، سوراخ کردن و نفوذ به آن‏ها امکان ندارد. کسانی که بخواهند خود را به نزدیکی دژ برسانند، با پرتاب سنگ کشته می‏ شوند. این دژها، سنگرهای محکمی است برای جنگاوران یهود.

ناگاه کسی فریاد می‏ زند: پیامبر فرموده‏اند همین‏جا رحل اقامت افکنید. سپاه اسلام در نقطه‏ای میان قبیله‏ ی غطفان و دژهای خیبر فرود می ‏آید. دیگر نه سبزی سبزه‏زار و نه آبی آسمان و نه زمزمه‏ ی جویبار به وجد نمی‏آوردشان. چه خبر شده؟ پشت سر قبیله‏ ی شمشیر زنان بی‏پروای غطفان‏اند و پیش روی استحکامات نظامی خیبر با هفت دژ تو در توی خوفناک و نفوذ ناپذیر. رسول خدا بر بلندای مرکب در برابر چشمان پرسشگر یارانش با تضرّع دست به دعا بر می‏دارد: «بارالها! تویی خدای آسمان‏ها و آن‏چه زیر آن‏ها قرار گرفته، و خدای زمین و آن‏چه بر آن سنگینی افکنده. من از تو خوبی این آبادی و خوبی اهل آن و آن‏چه در آن هست را می‏ خواهم و از بدی‏های آن و بدی آن‏چه در آن قرار گرفته، به تو پناه می‏برم» دل یاران پیامبر از آتش عشق به خدا و رسولش گداخته می ‏شود و در می ‏یابند رسول خدا برای توسعه‏طلبی و انتقام‏جویی پا به این سرزمین نگذاشته است؛ دیگر هیبت هیچ دشمنی در هم نمی‏ریزدشان. تا نزدیکی سپیده‏دم منتظر می‏ مانند و با اشاره‏ی پیامبر آهسته آهسته به خیبر نزدیک می ‏شوند. آن‏قدر مخفیانه و سریع که حتّی نگهبانان برج ‏ها‏ آگاه نمی‏شوند.

خورشید دانه‏ ها‏ی طلایی مهرش را گرم بر سر گندمزار می ‏پاشد دروازه‏بان در خیبر را می‏ گشاید و چوپانان و کشاورزان «خیبری» یک یک از قلعه بیرون می‏ آیند. نگهبانان از فراز برج ‏ها‏ تا دور دست را می‏ کاوند و آماده‏ ی فرود آمدن می ‏شوند. امّا ناگاه حرکتی غریب در گندمزار چشمانشان را خیره می‏ کند فریادی از دل گندمزار شنیده می‏ شود و پرچم سپاه اسلام بر افراشته می ‏شود. فوج فوج سربازان نیرومند و مسلح به سلاح ها‏ی برنده، راه‏ها را به روی آن‏ها بسته‏اند و اگر قدمی فراتر بگذارند کشته خواهند شد. هراسان می ‏گریزند و به دژ پناه می‏ برند. همهمه‏ای در دژ می ‏پیچد محمّد با سربازانش این‏جاست. درهای دژ را ببندید، شورای جنگی تشکیل دهید. جنگاوران به شور می‏ نشینند، کسی هم‏پیمانانمان را خبر کند تا از پشت سر به سپاه اسلام بشورند؛ زنان و کودکان را در یکی از دژها، و ذخایر غذایی را در دژ دیگر جای دهید. دلیران و جنگاوران هر قلعه با سنگ و تیر از بالا دفاع کنند و قهرمانان و مبارزان هر دژ در بیرون با سپاه اسلام روبه‏رو شوند.

خبر ورود سپاه پیامبر با هزار و ششصد سرباز از جان گذشته و دویست سواره نظام و دلیرمردان شیر‏افکنی چون علی به گوش سران غطفان می‏ رسد. آیا پیامبر قصد حمله به هم‏پیمانانشان در خیبر را دارد؟ یا قصد یورش به غطفان را در سر می‏ پروراند؟ شایع شده پیامبر با سپاهی از راه فرعی به سوی غطفان می ‏آید آیا برای دفاع از خیبریان به میدان روند یا برای دفاع از غطفان آرایش جنگی بگیرند؟ پس برجای مانده و از قبیله حفاظت می ‏کنند.

نبرد با یهودیان کارآزموده و تا بن‏ِدندان مسلّح خیبر دشوار است. از بالای برج نگهبانان با منجنیق سنگ و آتش بر سرشان می‏ریزند و در میدان نبرد با شمشیر و سنان سربازان دشمن روبه‏رو می ‏شوند فتح هر دژ بیش از ده روز تلاش و جا‏ن‏فشانی می ‏طلبد. یک ماه است که خیبریان مقاومت می‏کنند یک ماه است که دور از دیار و کاشانه خسته و گرسنه دژ‏ها‏ی ناعم؛ قموص، کتیبه و شق را در هم می‏شکنند. امّا دژ‏ها‏ی؛ وطیح و سلالم هم‏چنان مقاومت می‏کنند. گاه با خوردن گوشت حیواناتی که خوردنشان مکروه است، گرسنگی را برطرف می ‏کنند، در این میان جوان سیاه چهره‏ای با گلّه‏ای گوسفند به سویشان می‏آید. چوپانی است که برای یهودیان گله‏داری می‏ کند، سربازان گرسنه او را در میان می‏ گیرند و به نزد پیامبر می‏آورند. گرمای کلام پیامبر دلش را نرم می‏کند و همان دم ایمان آورده می‏گوید: ای رسول خدا گوسفندان در دست من امانت است، حال که رابطه‏ام با صاحبان گوسفندان بریده شده، تکلیف من چیست؟!

پیامبر در برابر چشم سربازان گرسنه‏اش، با صراحت می‏ فرماید: «در آیین ما خیانت به امانت از بزرگترین جرم‏ها‏ست. باید همه‏ی گوسفندان را به صاحبانشان بازگردانی». دستور پیامبر اجرا می ‏شود و مسلمانان گرسنه هر روز شاهد عبور چوپانان و گله ‏ها‏ از خیبر به صحرا و از صحرا به خیبر هستند بدون آن که به آن‏ها‏ تعرّضی داشته باشند.

جنگ‏آوران زیادی به میدان می ‏آیند امّا در برابر شجاعت و حمله‏ ها‏ی مردان یهود یا به نبرد برخاسته و به شهادت می‏رسند یا به هراس افتاده و می‏گریزند. این دژها با راه ‏ها‏ی زیر زمینی به هم مرتبطند و جنگ‏آورانی شجاع و دلیر از آن محافظت می ‏کنند. ناگاه پیامبر فریاد بر می ‏آورند این پرچم را فردا به دست کسی می‏دهم که خداوند این دژ را به دست او می‏ گشاید. او مردی است که هرگز پشت به دشمن نکرده و از صحنه نبرد فرار نمی‏کند کرّارا غیر فرّار. یاران پیامبر آن شب قرار ندارند هر یک کارنامه‏ ی نبرد خویش را مرور می‏ کند که مباد روزی از مقابل دشمن گریخته باشد.

اولین طلایه‏ ها‏ی آفتاب، سینه‏ ی افق را می‏ شکافد، سرداران امیدوار و هیجان زده اطراف پیامبر گرد آمده‏اند همه‏ ی سربازان حتّی سرداران شکست خورده بی‏تابند بدانند که این پرچم پر افتخار به دست چه کسی داده خواهد شد.

پیامبر سکوت پر انتظار سربازانش را در هم می ‏شکند: «علی کجاست؟»

ـ چشم دردی او را از پای انداخته در خیمه آرمیده است.

ـ او را بیاورید.

علی که درود خدا بر او باد را بر شتری سوار کرده و در برابر خیمه پیامبر فرود می‏ آوردند. پیامبر دستی بر دیدگان او کشیده و در حق او دعا می‏کند. دردش آرام می‏ شود. نبی خدا می‏ فرمایند: ابتدا به قبول اسلام هدایت‏شان کن و اگر نپذیرفتند… هرگاه خداوند یک فرد را به وسیله تو هدایت کند، بهتر از این است که شتران سرخ موی از آن تو باشند. امیر دلیر عرب زره محکمی بر تن، ذوالفقار «حمایل و «هروله» کنان به سوی دژ حرکت می‏کند و پرچم نبرد بر زمین می‏نشاند و به انتظار هماورد می ‏نشیند.

نگهبانان حضور دلاوری‏آوری شجاع را گزارش می‏ کنند «مرحب» و «حارث» دو تن از جنگ‏آوران معروف یهود بیرون می ‏آیند، ناگاه ذوالفقار از نیام بر آمده و حارث از پای در می ‏آید. برادرش مرحب برای انتقام به سوی میدان می ‏شتابد و رجزخوانی می‏ کند: «مردم خیبر مرا می‏ شناسد، که مرحبم و غرق سلاح، آن‏گاه که تنور جنگ شعله می ‏زند قهرمان منم».

علی پاسخ می گوید: «من همانم که مادرم نامم را حیدر گذاشت، من چون شیر جنگلم که دیدنش وحشت آفرین است، و ضربتم بی‏نیاز از تکرار».

رجزهای دو قهرمان در میان صدای چکاچک شمشیر و نیزه‏ ها‏ی آنان، وحشتی به جان‏ ها‏ افکنده. ناگاه شمشیر برّان قهرمان اسلام، بر فرق مرحب فرود می‏آید. غبار که می‏ نشیند نگهبانان برج مرحب را می‏ بینند با سپر و کلاه خودی دو نیم شده بر زمین. در هم شکستن مرحب سهمگین است آن چنان که نیمی از دلاوران یهود، پا به فرار گذارده و به دژ پناهنده می ‏شوند. جمعی که نگریخته‏اند، با علی در می‏ آویزند و کشته می ‏شوند، با یورش سرداری سپر از دست شیر شجاع اسلام فرو می‏افتد امّا او درب قلعه را به جای سپر به عاریت می ‏گیرد. دقایقی بعد این «در» پلی می‏ شود برای عبور مسلمین در فتح دژهای نفوذ ناپذیر «وطیح» و «سلالم».

×××××××××

امروز نیز مردی از سلاله ‏ی امیرمؤمنان رایت پیامبر برکف، در برابر برج و بارو‏ی سر به فلک کشیده‏ ی یهود ایستاده است. سرداران یهود رجز می‏خوانند و تیغ بر می‏کشند و او پاسخ می‏ گوید: «یک روز در صدر اسلام، دشمنان به نظرشان رسید که با شِعب ابى‌طالب و محاصره‌ى اقتصادى مسلمان‏ ها‏، آن‏ها‏ را از پا بیندازند؛ امّا نتوانستند. این روسیاه‌هاى بدمحاسبه‌گر خیال می کنند ما امروز در شرایط شِعب ابى‌طالبیم. این جور نیست. ما امروز در شرایط شِعب ابى‌طالب نیستیم؛ ما در شرایط بدر و خیبریم. ما در شرایطى هستیم که ملّت ما نشانه‌هاى پیروزى را به چشم دیده است؛ به آن‏ها‏ نزدیک شده است؛ به بسیارى از مراحل پیروزى، با سرافرازى دست پیدا کرده است. امروز مردم ما را از محاصره‌ى اقتصادى می ترسانند؟ با این حرف‏ها‏، با این ترفندها می‏خواهند مردم را از صحنه بیرون کنند؟ مگر چنین چیزى ممکن است؟ امروز می‏خواهند در اراده‌ى مسئولین اختلال ایجاد کنند؟ «قل هذه سبیلى ادعوا الى الله على بصیره انا و من اتّبعنى».

آن روز پیروزی مسلمین در گروی عواملی بود چون نقشه و تاکتیک نظامی، کسب اطّلاعات و دست‏یابی به ترفند‏ها‏ و شگرد‏ها‏ی دشمن و جان بازی امیرمؤمنان. امروز نیز عامل فتح خیبر‏ها‏ی پیش رو را سردار دلاور انقلاب بر می‏شمارد: «دو چیزِ به هم پیوسته وجود دارد که این‏ ها‏ زنجیره‌هاى اقتدار ملّت را تشکیل می‏دهد، یکى تصمیم قاطع نظام مقدّس جمهورى اسلامى است بر عدم انحراف، عدم تسلیم، ایستادگى در مقابل زیاده‌خواهى و زورگویى از سوى ابرقدرت‏ها و از سوى استکبار و عامل دوم، حضور هوشمندانه و مصمّمانه‌ى مردم وفادار. اگر این دو از هم جدا می شدند، اگر مسئولان نظام و مدیران کشور بودند، امّا مردم در صحنه نبودند، یقیناً کار پیش نمی رفت. اگر مدیران نظام دچار اختلال می شدند در نیت خود، در تشخیص خود، در فهم خود، در تصمیم‌گیرى خود در مقابل لشکر متراکم کفر و ضلالت که در مقابل شان صف کشیده‌اند، یقیناً این در اختلال نظام تأثیر می‏گذاشت؛ مردم را هم از صحنه خارج می کرد. این دو عامل با یکدیگر هست، امروز هم هست و ان‌شاءالله در آینده هم خواهد بود. با وجود این دو عامل، هیچ کدام از ضربه‌ها و ترفندها و کیدها و توطئه‌هاى دشمن در این ملّت اثرى نخواهد گذاشت.»

همان‏گونه که نبرد بدر و خیبر معادله‌ی میان مسلمین و مشرکین را معکوس کرد امروز نیز معادله‏ای معکوس بر قرار است. تا قبل از عملیات بدر و خیبر، معادله به نفع مشرکین و دشمنان بود و آن‏ها از حربه‌های «ضربه زدن»، «مصادره‌ی اموال» و «تنگنای اقتصادی» استفاده می‌کردند؛ امّا بدر و خیبر این حربه‌ها را از دست آن‏ها بیرون آورد. جبهه‌ی یهودی که طراح اصلی و مغز متفکر مشرکین بود، خود را علنی کرد و همه‌ی دار و ندارش را در منطقه‌ی خیبر جمع کرد تا با پیامبر اکرم (صلوات‌الله‌علیه‌و‌آله) مقابله کند. و این حال امروز دشمنان ملت ایران و ملت‏ ها‏ی مسلمان جهان است که با همه‏ ی قوا و تدبیر به میدان آمده‏اند. آن روز مؤمنینی که تا پیش از این حتّی در مدینه و حومه با یهودیان درگیر نمی‌شدند، توانستند استحکامات یهودیان را دویست کیلومتر دورتر از مدینه محاصره کنند و این یعنی تفاوت موقعیت؛ روزی درون شهر محاصره می‌شدند و امروز دشمن را در برج و باروی خودمحاصره کرده‏اند. امروز نیز مشت‏ ها‏ی گره خورده‏ی ملت‏ ها‏ی محرومیت کشیده تمام بی‏عدالتی را نشانه رفته و اقتصاد و فرهنگ و هیمنه‏ ی درهم شکسته و پوشالی غرب را زیر سؤال برده است.

آن روز در دوران بدر و خیبر، مسلمانان در شرایط دفاع نبودند و اندیشه‏ی اسلام رو به گسترش بود و از وضعیت تدافعی و سازمان‏دهی خارج شده و به وضعیت انتشار و صدور اندیشه وارد شده بود. شرایط امروز انقلاب اسلامی نیز همان‏گونه که ولی امر مسلمین فرمودند، در شرایطی است که نظام مقدس جمهوری اسلامی در اوج اقتدار بوده و حرف و اندیش ی انقلاب از سوی ملت‌های مستقل و دولت‌های آزادی‌خواه و مخالف استکبار جهانی مورد پذیرش قرار می‌گیرد. حال آن که کشورهای غربی هنوز تصور می‌کنند با فشارهایی مانند تحریم‌های غیر قانونی و تهدیدهای توخالی می‌توانند ایران را در شرایط انزوا قرار دهند.

امروز که هنگام فروریختن خیبر صهیونیسم جهانی است و طنین رسای پیروزی مسلمین و شکست زورگویان در همه‌ی جهان پیچیده است سردار معظم انقلاب نقشه‏ ی راه را این گونه ترسیم می‏ کنند: «اگر حادثه‌ى نوزده دى قم نمی‏بود، آن حوادث گوناگون شهرستان‏ها و سلسله‌ى اربعین‌ها که مردم را به میدان مبارزه کشاند، به وجود نمى‌آمد ۲۲ بهمن به وجود نمى‌آمد، انقلاب اسلامى به پیروزى نمی‏رسید. انقلاب اسلامى به پیروزى رسید، چالش با استکبار شروع شد، هیبت استکبار شکست، هیبت آمریکا و صهیونیسم شکست. این شکسته شدن هیبت پوشالى ابرقدرت‏ها که با هیبتِ خودشان بیش از واقعیت وجود خودشان در دنیاى انسان‏ها تصرف می‏کنند مسلمان‏ها را در کشورهاى مختلف به فکر انداخت و بیدار کرد، ایستادگى مردم ایران، مظلومیت ملت ایران در حوادث مختلف، در جنگ تحمیلى، در دوران سختِ توأمان دفاع مقدس و تحریم این‏که ملت ایران این جور محکم ایستادند، با ثبات پیش رفتند، ملّت‏ها را تکان داد. اگر این ثبات نبود، اگر این ایستادگى نبود، اگر این به چالش کشیدن هیبت دروغین ابرقدرت‏ها نبود، ملّت‏ها وارد میدان نمی‏شدند؛ بیدارى اسلامى به وجود نمى‌آمد؛ اگر استقامت بود، صبر بود، تداوم در راه بود، استمرار عمل بود، آن وقت همه‌ى خیرات و همه‌ى برکات بر آن مترّتب می‏شود.
ایستادگى شرط اول است. ملّت‏ها در راهى که شروع می‏کنند، باید استقامت کنند؛ «فلذلک فادع و استقم کما امرت» در قرآن کریم، دستور استقامت به نبى مکرم اسلام در جاهاى متعددى داده شده است؛ سرّش همین است. باید ایستاد، باید ثبات به‌خرج داد، باید راه را گم نکرد، هدف را همواره در مقابل چشم داشت و به‌طور مستمر باید پیش رفت. ملّت ایران این تجربه‌ى بزرگ را امروز در مقابل ملت‏هاى دیگر قرار داده است؛ تجربه‌ى موفقیتِ ناشى از دو عامل بصیرت و صبر. بصیرت یعنى گم نکردن راه، اشتباه نکردن راه، دچار بیراهه‌ها و کجراهه‌ها نشدن، تأثیر نپذیرفتن از وسوسه‌ى خنّاسان و اشتباه نکردن کار و هدف. و صبر یعنى ایستادگى». امّا نکته‏ی حساس دیگری که شیر بیشه ‏ها‏ی نبرد نرم با درایت به آن اشاره دارند فتنه‏ ها‏ و خدعه‏ ها‏یی پیش روست که دشمن را لحظه ای آرام نیست: «انتخابات مظهر حضور مردم و محصول آن، مظهر رأى مردم و خواست مردم است؛ باید به آن احترام گذاشت. انتخابات باید سالم باشد، رقابتى باشد. رقابت غیر از خصومت است، رقابت غیر از تهمت‌زنىِ متقابل است؛ این‏ها را باید همه مواظب باشیم. رقابت این نیست که کسى اثبات خود را متوقّف بر نفى دیگرى بداند. رقابت این نیست که کسانى بیایند براى جلب نظر مردم، وعده‌هاى خلاف قانون اساسى، خلاف قوانین عادى بدهند؛ این‏ها نباید باشد. کسانى که وارد عرصه‌ى انتخابات می‏شوند، چه از طرف مجریان و مسئولان، چه از طرف کسانى که نامزد می‏شوند، بایستى به آداب و شروط یک حرکت عمومىِ سالم پایبند باشند، متعهد باشند؛ این لازم است… نامزد انتخابات باید با انگیزه‌ى خدمت وارد شود؛ این را باید تشخیص داد، باید فهمید، باید حدس زد… من مطمئنم که این انتخابات براى ملت‏هاى دیگر هم یک نشانه‌ است».