بهداشت پوست از نظر طبّ اسلامی و سنّتی/ معصومه مصطفوی‌نژاد
توجّه به زیبایی پوست صورت از نظر ظاهر و نیز به لحاظ روحی و روانی، اهمیّت زیادی دارد.
در دنیای امروز، تبلیغات رنگارنگ، هزینههای سنگینِ استفاده از کرمهای زیبایی را به خانوادهها تحمیل کرده در حالیکه به سبب استفاده از «کلرید جیوه» در بسیاری از کرمهای زیبایی و جذب راحت این مادّه از طریق پوست و دستگاه گوارش، باعث ایجاد مسمومیت مزمن و اختلالات حسی، حرکتی و رفتاری میشود(شمیم یاس، ۳۲/آبان ۸۴). همین‌طور مواردی مثل استفاده از لیزرها در بعضی موارد، عوارض جبران ناپذیری به همراه دارد و هم چنین امکان بازگشت مجدّد لکّههای پوستی با اوّلین تابش آفتاب (در صورت عدم استفاده از کرم ضدّ آفتاب) وجود دارد (شمسی خسروی، نکاتی درباره لکّههای پوستی، زن شرقی۲۸، مرداد ۸۴). برای در امان ماندن از عوارض مصرف این محصولات در این مقاله گزیدهای از احادیث معصومین (علیهمالسّلام) و نیز نکاتی از طب سنّتی بیان شده است.
الف: عوامل شادابی و زیبایی پوست
۱-خوردن شام: خودداری از خوردن غذا در شب باعث پیری و چین و چروک صورت میشود؛ در خواب بدن انسان متمایل به درون و هضم غذای خورده شده در شب میشود؛ اگر انسان شام نخورد بدن او شروع به برداشت مواد از اعضای خاص میکند، این روند توزیع چربی بدن را به هم میزند و همین عامل باعث پیری زودرس، ایجاد چین و چروک و خرابی پوست میشود. در طبّ‌‌اسلامی تأکید زیادی بر خوردن غذای شب شده است: رسول گرامی اسلام(صلیاللهعلیهوآله) می‌فرمایند: غذای شب را ترک نکنید، هر چند به مشتی از خرما باشد؛ زیرا ترک کردن آن انسان را پیر میکند(محمدی‌ری‌شهری، ج۱، ص ۱۰۳). البتّه از خوردن شام تا خوابیدن، فاصله‌ی زمانی بین ۱ تا ۳ ساعت لازم است.
۲-پرهیز از پرخوری: رسول گرامی اسلام(صلّیاللهعلیهوآله) خطاب به زنی می‌فرمایند: اگر میخواهی چهرهای شاداب و زیبا داشته باشی از پرخوری پرهیز نما زیرا که خوردن زیاد باعث انباشته گشتن غذا در معده، اضافه وزن و نهایتاً دوری از طراوت و زیبایی میگردد(شیخ صدوق، ج ۲، ص ۴۹۷).
۳-روغن مالیدن شبانه: امام باقر(علیهالسّلام) روغن مالیدن شبانه، در رگها جریان مییابد و پوست را آبیاری و چهره را سفید میکند(محمدی‌ری‌شهری، ج۱، ص ۴۷۱).
پیامبر خدا(صلّیاللهعلیهوآله) می‌فرمایند: با روغن بنفشه بدن خود را چرب کنید، چرا که آن در تابستان سرد و در زمستان گرم است (محمدی‌ری‌شهری، ج ۱، ص ۴۷۳).
۴-خضاب (حنا) کردن: امام صادق(علیهالسّلام) بیان می فرمایند: حنا بر طراوت صورت میافزاید(همان، ج ۱، ص ۵۱۹).
۵-حجامت.
۶-بوییدن گل نرگس: پیامبر خدا(صلّیاللهعلیهوآله): …نرگس را ببویید چرا که در قلب هستهای از جذام، دیوانگی و پیسی وجود دارد و بوییدن نرگس آن را دور میکند(همان، ج ۱، ص ۴۸۷).
خوراکیهای مفید برای پوست
۱-سنجد: امام صادق (علیهالسّلام) : پوستش پوست را میپرورد(همان، ج۱، ص ۴۸۳).
۲-خربزه: پیامبر خدا (صلیاللهعلیهوآله): خربزه پوست را تمیز میکند(همان، ج ۱، ص ۴۸۳).
۳-سیاهدانه و گردو: امام صادق(علیهالسّلام) : نانخواه (سیاه دانه) و گردو… رنگ پوست را زیبا میسازد(همان، ج ۱، ص ۴۸۵).
۴-پیاز: امام صادق(علیهالسّلام): پوست پیاز پوست را نرمی میدهد(همان، ج۱، ص ۴۸۵).
بعضی عوامل بیماریهای پوستی
۱-قرار گرفتن در مقابل آفتاب: پیامبر خدا (صلّیاللهعلیهوآله) می فرمایند: در آفتاب چهار چیز است، رنگ را دگرگون میسازد… (همان، ج۱، ص ۴۹۳).
۲-خوردن مداوم تخممرغ: امام رضا (علیهالسّلام) می‌فرمایند: خوردن مداوم تخم مرغ سبب پیدایش کک و مک در صورت میشود(رک. ترجمه امیرصادقی ص ۲۳۴). تخممرغ بیشتر ویتامینهایی که تاکنون کشف شده را دارا است جز ویتامین ث که کمبود آن باعث لک و جوش و اگزمای پوستی میشود.
درمان کک و مک
امام صادق(علیهالسّلام) می‌فرمایند: هر کس به نخستین لقمهی غذای خود نمک بپاشد، کک و مک صورت او از میان میرود(محمدی‌ری‌شهری، ج۱، ص ۵۱۷).
بعضی آموزههای طبّ سنّتی برای زیبایی پوست
ماسکهای زیبایی:
۱.ماسک عسل و آبلیمو: مالیدن عسل و آبلیمو بر روی پوست به مدت نیم ساعت www.persian gfx.com.
۲.ماسک ماست: مالیدن ماست بر پوست های حساس که نمیتوانند آلفا هیدروکسی اسید ساخته شده (کرمهای لایه بردار) را تحمّل کنند، میتواند استفاده شود. بدین ترتیب به مرور زمان، ماست میتواند لکّههای پوست را روشن کند. برای استفاده از ماست ابتدا صورت خود را بشویید و ماست را مانند کرم روی صورت خود صاف کنید و ۱۵ دقیقه باقی بگذارید سپس با آب سرد بشویید و با یک مرطوب کنندهی طبیعی، پوست را مرطوب کنید. برای کاهش قرمزی پوست که ممکن است پس از پاک کردن ماست ایجاد شود، از کمپرس آب سرد استفاده کنید (www.persian gfx.com).
۳.ماسک تمشک: برای معالجه‌ی کک و مک ابتدا صورت را خوب بشویید، سپس ورقهی نازکی از تمشک را به مدّت یک ساعت روی صورت بمالید. این کار را چند بار تکرار کنید تا کک و مک صورت از بین برود.
http://sahand 2226.parsiblog.com
عوامل شادابی و زیبایی پوست
۱.خوردن عسل و شیر و آب هویج، سیر، پیاز، کلم، تره، ماء الشعیر، اطریفل، گل زوفا… Hakimabbas.blogfa.com
۲.خوردن سکنجبین و گلاب: برای باز شدن رنگ صورت و صاف شدن بشره از لکهها و پوسته ریزی‌ها و کم شدن غرورها، هر روز صبح نصف استکان سکنجبین را در نصف استکان گلاب بریزید و مقداری آب سرد اضافه کنید تا یک لیوان شود؛ صبح ناشتا میل کنید.
۳.خوردن آب پنیر: به یک لیتر شیر پس از جوش آمدن یک استکان آبلیمو اضافه کنید و پس از ۱تا۲ ساعت صاف کرده و آب آن را هر روز صبح ناشتا (از ۱ تا ۳ استکان با توجّه به لکّههای پوست)، میل کنید. کک و مک را از بین میبرد(دکتر ایلخانی، سلسله مباحث مطرح شده در دانشگاه رضوی، بهار و تابستان ۸۹).
۴.کسانی که میخواهند صورت زیبای خود را حفظ کنند، از خوردن زنیان زیاد، زیره‌ی زیاد، نوشابه، قهوه و چای، غذاهای سرخ کرده و چرب و همچنین غذاهای غلیظ و دیر هضم و قرار گرفتن طولانی در معرض نور آفتاب بپرهیزند.
Hakimabbas.blogfa.com
فهرست منابع
۱- شیخ صدوق، علل الشرایع، ناشر داوری، ج ۲، ص ۴۹۷
۲- محمدی‌ری‌شهری، محمد، دانشنامه احادیث پزشکی، ترجمه دکتر حسینصابری، قم: دارالحدیث،۱۴۲۵ ه ق، ۱۳۸۳، ج۱.
۳- ترجمه نصیرالدین امیرصادقی، طب الرضا (علیهالسّلام) چاپ چاپخانه حیدری، چاپ سوم، ۱۳۸۷، انتشارات جواهری،
۴-نشریه شمیم یاس، آبان ۸۴.
۵-دکتر ایلخانی، مباحث مطرح شده در دانشگاه رضوی، بهار و تابستان، ۸۹.
۶-نشریه زن شرقی ۲۸، مرداد ۸۴.
www.persian gfx.com.
Hakimabbas.blogfa.com
http://sahand 2226.parsiblog.com.
دکتر رحمت سخنی، مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره
