احکامی از خیاطی

 1. لباس در مدت خیاطی در دست خیاط امانت است اگر افراط و تفریط نکند ضامن تلف و نقص آن نیست اما اگر با دوختن یا برش یا غیر این‌ها، آن را خراب کند ضامن است اگرچه قصد خراب کردن را نداشته‌ هر چند استاد ماهری باشد و کمال دقت و احتیاط را کرده‌باشد. (تحریر کتاب اجاره، مسأله‌ی 39)

2. اگر خیاط شرط معاشرت نکند (یعنی شرط نکند که خودم آن را می‌دوزم) جایز است دیگری را برای آن کار با همان اجرت و بیشتر از آن اجیر کند اما به کمتر از آن جایز نیست، مگر این‌که کاری کرده باشد یا قسمتی از کار را اگر چه کم باشد انجام داده‌باشد مثل اینکه آن را برش‌زده یا چیزی از آن را بدوزد. (تحریر کتاب اجاره، مسأله‌ی 26)

3. برداشتن مدل لباس از ویترین مغازه اشکال ندارد. مگر اینکه صاحب مغازه ممنوعیت آن را به گونه‌ای نشان داده‌باشد که در این صورت اشکال دارد. (سامانه‌ی پاسخ‌گویی)

4. اگر شخصی لباسش را به دیگری عاریه دهد آن لباس دست گیرنده‌ی عاریه امانت است که اگر تلف شود ضامن نیست مگر این‌که افراط و تفریط کند ولی اگر شرط ضمانت کند ضامن است اگرچه افراط و تفریط هم نکند. (تحریر کتاب عاریه، مسأله‌ی 12)

5. اگر لباسی را بخرد و بعداً از پولی که بابت ربا گرفته یا از پول حلالی که مخلوط به رباست به صاحب لباس بدهد چنان‌چه موقع خریداری قصدش بوده که از این پول بدهد پوشیدن آن لباس و نماز خواندن با آن جایز نیست و نیز پول ربایی یا حلال مخلوط به حرام داشته‌باشد و به فروشنده بگوید که این لباس را با این پول می‌خرم پوشیدن آن لباس حرام است و اگر بداند پوشیدن آن لباس حرام است نماز هم با آن باطل می‌باشد. (مراجع، مسأله‌ی 2286)

6. اگر کار به مال مستأجر (صاحب لباس) که در دست مؤجر (خیاط) است متعلق باشد مانند لباس که آن را می‌دوزد قول قوی ترآن است که پول باید بعد از تسلیم (لباس) و اتمام کار باشد.

بنابراین اگر بعد از تمام‌کردن عمل لباس طوری تلف شود که ضمانی بر او نباشد (یعنی بدون افراط و تفریط خیاط تلف شود) چیزی بر او نیست و استحقاق مطالبه‌ی اجرت را دارد، ولی اگر به نحو ضمانت‌آور تلف شود (مثلاً خیاط بعد از دوختن لباس در نگهداری لباس سستی نماید و لباس تلف شود) خیاط ضامن لباس دوخته شده‌است (یعنی قیمت پارچه را ضامن نیست بلکه ضامن لباس به آن نحو دوخته شده‌است می‌باشد) و بعد از آن که از عهده و ضمان درآمد (یعنی پرداخت کرد) حق طالبه اجرت قرار داده‌شده را دارد. (رک. تحریر الوسیله، امام خمینی، کتاب اجاره، مسأله‌ی 16)

7. اگر به شخصی بگوید اگر لباس مرا به این نحو بدوزی به تو یک درهم می‌دهم و اگر به نحو دیگری بدوزی دو درهم می‌دهم اگر قصد جعاله داشته‌باشد صحیح است ولی اگر قصد اجاره داشته‌باشد باطل است. (رک. منهاج الصالحین، آیت‌الله سیستانی، ج2، کتاب اجاره، مسأله‌ی 376)

منابع

1. امام خمینی، تحریر الوسیله، قم دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرّسین حوزه‌ی علمیه، 1375.

2. سیستانی، سیدعلی حسینی، منهاج الصالحین، مشهد، پیام طوس، 1385.

3. سامانه‌ی پاسخ‌گویی حرم مطهر امام رضا علیه السلام†.