طاهره رحیم زاده
دوران بین خواندن نماز قضا و نماز شب
سؤال: اگر مکلف نماز قضا داشته باشد و در سحر بیدار شود، بهتر است نماز شب بخواند یا نماز قضا؟
– اختیار با خود فرد است (مقام معظم رهبری، رهیافت احکام شماره ۱۵، نماز قضا، ص ۹۰).
نماز قضا مقدم بر نماز مستحبی است و اگر آن را به‌جا‌آورید، ان‌شاءالله خداوند مهربان ثواب نماز شب را به شما عنایت خواهد کرد (همان).
تأخیر در خواندن نمازهای قضا در حالت سلامتی
سؤال: آیا انجام نماز قضا واجب فوری است؟
خیر، کسی که نماز قضا دارد، واجب نیست فوراً آن را به‌جا‌آورد، ولی باید در خواندن آن کوتاهی و سهل‌انگاری نکند (مراجع عظام تقلید، العروه الوثقی، ج۱، نماز قضا، م ۲۷؛ مراجع، ج ۱، م ۱۳۷۲).
زیادبودن تعداد نماز قضا و ناتوانی در انجام دادن آن
سؤال: نمازهای فراوانی از من فوت شده است و قدرت خواندن همه‌ی آن‌ها را ندارم. وظیفه‌ی من چیست؟
نمازهای گذشته را به مقداری که توانایی دارید قضا کنید و مقدار خارج از توان را وصیت کنید (مراجع عظام تقلید، العروه الوثقی، ج۲، کتاب وصیت، م۳؛ اجوبه الاستفتائات، س۵۳۶).
خواندن نماز مخصوص به جای نمازهای قضا
سؤال: اخیراً در بعضی کتاب‌های دعا درباره‌ی کسانی که فراموش کرده‌اند چه مقدار نماز قضا دارند، می‌گویند طبق روایتی، در روز معینی روزه گرفته شود و شب بعد از افطار آن روز پنجاه رکعت (دو رکعتی) نماز خوانده شود. بعد از خواندن این نمازها، هر چه نماز قضا بر گردن او بوده است، همه برداشته می‌شود. آیا چنین دستورالعملی معتبر است و به آنچه در این نوع کتاب‌ها آورده‌اند، میتوان اعتماد کرد؟
انجام عمل مذکور موجب نمی‌شود که تکلیف، رفع و نمازهای قضاشده از گردن برداشته شود. واجب است افراد مذکور به مقداری که یقین دارند، نمازهای قضا را به‌جا‌آورند (مقام معظم رهبری، استفتائات جدید نماز قضا، رهیافت ۱۵، ص۹۳).
سؤال: کسی که چند سال نماز نخوانده است آیا فقط با توبه کردن، نمازهای فوت‌شده، از او ساقط می‌شود؟
خیر، باید قضای آن‌ها را به‌جا‌آورد (آیه‌الله مکارم شیرازی، استفتائات، ج۲، س۳۰۹).
سؤال: در چه ساعاتی از شبانه‌روز میتوان نماز قضا خواند؟
خواندن نمازهای قضا در هر وقت و ساعت از شبانه‌روز در صورتی که وقت نماز اَدا ضیق نباشد، جایز است (مراجع عظام تقلید، توضیح المسائل مراجع، ج۱، م۱۹۱۸).
سؤال: آیا میتوان نماز قضای چند روز را در یک روز خواند یا در هر روز فقط قضای نماز یک روز را باید خواند؟
لازم نیست نمازهای هر روز را در یک روز قضا کنید (مراجع عظام تقلید، رهیافت ۱۵، احکام نماز قضا، ص۹۹).
سؤال: اگر نماز را به نیت ادایی بخواند و بعد بفهمد قضا شده است، حکم چیست؟
اگر با قصد امتثال امر فعلی بخواند، نمازی که خوانده است، صحیح است و نیازی به دوباره خواندن نیست (مراجع عظام تقلید، العروه الوثقی، نیت نماز، م ۲).
سؤال: اگر نماز را به نیت قضا بخواند و بعد بفهمد ادا بوده، حکم آن چیست؟
اگر با قصد امتثال امر فعلی بخواند نمازی که خوانده، صحیح است و نیازی به دوباره خواندن نیست (مراجع عظام تقلید، رهیافت ۱۵، احکام نماز قضا، ص۱۰۰).
