مائده رضایی/ اعظم خطیبی
تورم عبارت است از افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک دوره‌ی زمانی معین (سر آبادانی، ۱۳۸۵، ص۱۰۴).
این پدیده در حال حاضر در بیشتر کشورهای جهان وجود دارد، اما نرخ آن در جوامع مختلف و در زمان‌های گوناگون متفاوت است. بی‌شک تورم آثار منفی بسیاری بر کشورهای در حال توسعه گذاشته که از آن جمله می‌توان به نابرابری در توزیع درآمد، افزایش مصرف، کاهش پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، انحراف منابع به تولید کالا و خدمات غیر ضروری، کاهش رشد اقتصادی و افزایش انواع فسادهای مالی و اداری مالی اشاره کرد (همان).
اقتصاددانان برای مهار تورم راهکارهایی ارائه داده‌اند ولی ما در این مقاله سعی داریم راهکارهای کلیدی مهار تورم از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای را مورد بررسی قرار دهیم.
ایشان درباره‌ی ضرورت مهار تورم می‌فرمایند: «گاهی شده که ما تورم را توانسته‌ایم کنترل کنیم اما از آن طرف با رکود همراه بوده؛ این به ضرر کشور است… مهم این است که بتوانیم تورم را مهار کنیم، تولید هم به رکود نینجامد، تولید رشد پیدا کند؛ و این ممکن است» (۱۵/۰۱/۱۴۰۲).
اکنون به بازخوانی برخی از راهکارهای اصلی مهار تورم از دیدگاه ایشان می‌پردازیم:
خلقِ پول متناسب با تولید
بر اساس این نظریه، بانکها با توجه به تقاضای تولیدکنندگان، اقدام به اعطای تسهیلات از طریق خلق پول نموده و پس از بازگشت وام، اقدام به امحاء پول می‌نماید.
)https://iranthinktanks.com/possibility-to-create-targeted-money-based-on-monetary-production-theory/(
آیت‌الله خامنه‌ای در این باره می‌فرمایند: «آن چیزی که صاحبنظران اقتصادی به ما گزارش می‌دهند و منعکس می‌کنند این است که می‌گویند خلق پول بایستی در نسبت با تولید انجام بگیرد؛ اگر این نسبت وجود نداشت، بایستی جلوی خلق پول گرفته بشود، جلوی تولید نقدینگی باید گرفته بشود؛ یعنی بِجِد این مسئله را اهمیت بدهند. اگر در این زمینه درست عمل بشود، این برکات زیادی خواهد داشت: جلوگیری از تورم، رونق تولید، رونق اشتغال، تقویت پول ملی و از این قبیل چیزها» (۰۶/۰۶/۱۴۰۰).
استفاده از توانایی مردم در اقتصاد
مشارکت مردم در همه عرصه ها به ویژه اقتصاد،یکی از اصول انقلاب اسلامی ایران است، بنابراین یکی از مسایل اقتصادی جمهوری اسلامی،مشارما مردم در اقتصاد و یا به تعبیری مردمی کردن اقتصاد است (یوسفی و غفاری، ۱۳۹۵، ص۱۲۷).
رهبر معظم انقلاب نیز با تأکید بر نقش مردم در اقتصاد می‌فرمایند: «اگر از توانایی ملت در قضیه‌ی اقتصاد استفاده بشود وضع معیشت مردم حتماً بهتر خواهد شد، وضع تورم حتماً بهتر خواهد شد… مهار تورم متوقف است به افزایش تولید و افزایش تولید، دست مردم است؛ اگر چنانچه مردم اقدام کنند، همت کنند، این کار عملی است و ممکن است انجام بگیرد». (۰۱/۰۱/۱۴۰۲)
التزام به اقتصاد مقاومتی
از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، اقتصاد مقاومتی به اقتصادی گفته می‌شود که با مقاومت در برابر کارشکنی‌های دشمن، باعث رشد و شکوفایی کشور شود. مقاومت درونی به گونه‌ای که با تغییرات در سطح بین‌الملل، هیچ آسیبی به آن اقتصاد وارد نشود، از ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی است (یوسفی، ۱۳۹۵ش، ص۳۲؛fa.wikishia.net/view).
آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در این باره می‌فرمایند: «اگر ما بخواهیم مشکل رکود را حل کنیم، مشکل تولید داخلی را حل کنیم، بخواهیم مسئله‌ی بیکاری را حل کنیم، بخواهیم گرانی را مهار کنیم، علاج همه‌ی این‌ها در مجموعه‌ی مقاومت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی گنجانده شده است… می‌شود فرصت‌های بسیاری را برای کشور ایجاد کرد و از فرصت‌ها استفاده کرد؛ شرطش این است که برای اقتصاد مقاومتی کار و تلاش انجام بگیرد» (۰۱/۰۱/۱۳۹۵).
هماهنگی مسئولان اقتصادی
اختلاف و عدم هماهنگی بین مردم همیشه آثار زیانباری را به دنبال داشته است. اما اگر این اختلاف بین مسئولین باشد آثار سوء بیشتری در پی خواهد داشت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این زمینه می‌فرمایند: «گاهی انسان تنازع‌هایی مشاهده می‌کند بین آحاد ملت یا بین بعضی مسئولین با یکدیگر یا بین مسئولین و آحاد ملت، غالباً پوچ… خیلی از این مناقشه‌ها و از این تنازع‌ها ناشی از حب به نفْس و بی‌ملاحظگی و بی‌تقوایی و مانند این‌هاست؛ این‌ها را باید کنار بگذاریم و نبایستی بسیج عمومی ملت ایران را در راه‌های صلاح ــ چه راه‌های علمی، چه راه‌های عملی، چه راه‌های مقاومتی، چه راه‌های خدمات اجتماعی؛ در همه‌ی این‌ها ــ با این تنازع‌ها تخریب کرد که فرمود: «وَ لا تَنازَعُوا فَتَفشَلُوا وَ تَذهَبَ ریحُکُم» (انفال/۴۵)؛ که اگر تنازع کردیم، این‌ها پیش می‌آید». (۰۱/۰۱/۱۴۰۱)
ایشان همچنین در بیان دیگری می‌فرمایند: «در زمینه‌ی مسائل اقتصادی… الان مشکلاتی در کشور وجود دارد: تورم بالا یکی از اساسی‌ترین مشکلات است… یک نکته‌ی اساسی این است که مردان اقتصادی ما و مسئولان اقتصادی ما در این دولت، بایستی در حل این مشکلات هماهنگ عمل کنند… و اگر چنانچه اختلاف نظری هم هست، من مؤکداً توصیه می‌کنم که آقایان اختلاف نظر را به میان مردم نیاورید، چون اختلاف نظر اقتصادی وقتی به مردم منعکس می‌شود، تأثیرات واقعی خودش را در محیط اقتصادی می‌گذارد؛ یعنی آن مشکلات توهمی تبدیل می‌شود به مشکلات واقعی در بازار کار مردم و در محیط اقتصادی مردم» (۰۶/۰۶/۱۴۰۰).
حل مسائل با دانش نخبگانی جوانان
اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش‌‌بنیان دو بازوی مهم در توسعه‌ی اقتصادی کشور به شمار می‌آیند. از این رو لازم است همه‌ی بخش‌ها به این حوزه وارد شوند. رهبر معظم انقلاب در این زمینه می‌فرمایند: «برخی از مسائل کشور در زمینه‌های اقتصادی ناشی از کمبودهای تحقیق علمی است؛ جوان‌های ما باید وارد بشوند. امروز مثلاً فرض کنید در زمینه‌ی مسائل اقتصاد، مسئله‌ی تورم، مسئله‌ی کاهش قدرت پول ملی، مسئله‌ی اشتغال، مسئله‌ی مسکن، در زمینه‌ی مسائل اجتماعی مسئله‌ی ازدواج، آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد و غیره، همه‌ی این مسائل، مسائلی است که با دانشِ نخبگانی، با حرکت نخبگانی جوان‌های ما می‌تواند راه‌های حل بسیار خوبی پیدا کند» (۱۷/۰۷/۱۳۹۸).
منابع
* قرآن کریم
۱. یوسفی، احمدعلی، غفاری، مجتبی، نقش مردم در اقتصاد مقاومتی (با تأکید بر بیانات رهبر معظم انقلاب)، پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، شماره۱، بهار و تابستان ۱۳۹۵.
۲. یوسفی، احمد علی، نظام اقتصادی مقاومتی، قم، نگاه فارسی، ۱۳۹۵.
۳. سر آبادانی، غلامرضا، تورم، عوامل و راهکارهای مقابله با آن، ش۲۱، بهار۱۳۸۵.
.5fa.wikishia.net/view
