گفتگویی کوتاه با سرکار خانم موسوی (استاد اخلاق)
شمیم نرجس: نگاه شما به اقتصاد خانواده با محوریت کارآفرینی چگونه است؟
تقویت اقتصاد خانواده یا ضعف آن اکثر اوقات مشروط به نگاه اعضای خانواده به مسأله‌ی اقتصاد است. مثلاً استفاده‌ی بهینه از آنچه در دست داریم نوعی کمک به اقتصاد خانواده است. اگر خانمی در سبدهای میوه سبزی بکارد و آب آن را از آب‌های استفاده شده‌ای که قابل شرب نیست تأمین کند، به راحتی می‌تواند سبزی خانواده را بدون صرف هزینه‌ی اضافه تأمین کند. مثلاً در بعضی از تولیدهای لباس قطعه پارچه‌هایی (سرقیچی) دور ریخته می‌شود. افرادی هستند که از همین قطعه پارچه‌ها برای آموزش خیاطی یا تولید لباس‌های نوزاد و… استفاده می‌کنند. لذا همین خود نوعی کارآفرینی است.
امام على (ع) می‌فرمایند: «إذا أرادَ اللّهُ بِعَبدٍ خَیرا، ألهَمَهُ القَناعَهَ وأصلَحَ لَهُ زَوجَهُ»؛ هر گاه خداوند، خیرى را براى بنده‌اى بخواهد، قناعت کردن را در دل او مى‌افکنَد و همسرش را شایسته مى‌گردانَد (لیثی واسطی، ۱۳۷۶، ص۱۳۱).
بنابراین زنان نقش مهمی در تقویت اقتصاد خانواده دارند. از طرفی همین زنان هستند که می‌توانند با اسراف‌ها و تجمل پرستی‌ها و دنبال زرق و برق بودن‌ها اقتصاد خانواده را به ضعف یا حتی به مرحله‌ی سقوط برسانند. البته تقویت اقتصاد خانواده از راه‌های متعددی میسر است. مثلاً:
۱. گاهی ممکن است با انجام کارهایی که متناسب با شأن یک زن مسلمان و مؤمنه است به اقتصاد خانواده کمک کرد.
۲. گاهی همین امر از راه صرفه جویی در زندگی و مدیریت صحیح داشتن نسبت به استفاده‌ی درست از امکانات خانواده میسر است.
پیامبر(ص) فرمودند: «إذا أرادَ اللّهُ بِأَهلِ بَیتٍ خَیرا فَقَّهَهُم فِی الدّینِ و رَزَقَهُمُ الرِّفقَ فی مَعایِشِهِم وَ القَصدَ فی شَأنِهِم و وَقَّرَ صَغیرُهُم کَبیرَهُم و إذا أرادَ بِهِم غَیرَ ذلِکَ تَرَکَهُم هَمَلاً»؛ خداوند، هر گاه براى خاندانى قصد خیر داشته باشد، آنان را در دین، دانا مى‌سازد، مدارا در زندگى شان و میانه‌روى در کارشان را روزىِ آنان مى‌کند و کوچکشان به بزرگشان احترام مى‌گذارد و اگر جز این را برایشان بخواهد، به حال خود رهایشان مى‌سازد (نوری، ۱۴۰۸، ج۸، ص۳۹۲).
شمیم نرجس: در کارآفرینی یک بانوی مسلمان، چه شرایطی باید لحاظ شود؟
۱. حفظ شئونات اسلامی
۲. بقای سلامت و نشاط زنانی که مشغول به کار اقتصادی می‌باشند.
۳. با رشد اقتصادی زنان نباید روحیه‌ی اطاعت پذیری آنان در برابر همسرشان از بین برود.
۴. رعایت احکام و اخلاق اسلام در تمام ابعاد زندگی یعنی خانمی که مشغول به درآمدهای اقتصادی است وظایف همسری، مادری و… را فراموش نکند.
از پیامبر(ص) روایت شده است: «إنَّ اللّهَ تبارکَ و تعالى إذا أرادَ بقَومٍ بَقاءً أو نَمـاءً رزَقَهُـمُ القَصْـدَ و العَفافَ و إذا أرادَ بقَـومٍ اقْتِطاعـا فَتـحَ لَهُم أو فَتَـحَ علَیهِم بـابَ خِیانَـهٍ حتّى إذا فَرِحُوا بِما اُوتُوا أخَذْناهُم بَغْتَهً فَإذا هُم مُبْلِسونَ»؛ خداوند تبارک و تعالى هرگاه ماندگارى یا رُشد مردمى را بخواهد، صرفه‌جویى و پاکدامنى روزی‌شان کند و هرگاه نابودى آن‌ها را بخواهد، دَرِ خیانت کارى از طرف خودشان یا از طرف دیگران به آنان را به رویشان بگشاید تا از آنچه یافته بودند شادمان گشتند، پس به ناگاه آنان را فرو گرفتیم و همگان نومید گردیدند (محمدی ری شهری، ۱۳۸۹، ج۳، ص۵۵۸).
منابع
۱. لیثى واسطى، على بن محمد؛ عیون الحکم و المواعظ، قم، دار الحدیث، 1376.
۲. محمدی ری شهری، محمد؛ میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۹.
۳. نورى، حسین؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت (ع)، ۱۴۰۸.
