اگر سر یک تصادف برسید…/ زینب شاهد
در شماره های پیشین آموختیم، چگونه کنترل وضعیّت را به دست آورده بر اوضاع مسلّط شویم. هم چنین یاد گرفتیم که با مصدوم چگونه برخورد کنیم و با اطمینان دادن به او و اطرافیانمان خود را برای ارائه ی بهترین امدادرسانی آماده کنیم.
از این پس سعی می کنیم، تا نحوه ی برخورد با انواع شایع حوادث، یعنی حوادث رانندگی، آتش سوزی، آسیب های الکتریکی و نجات غریق.
حوادث رانندگی
در وضعیّت هایی مثل حوادث ترافیکی عمده، ممکن است مجبور باشید هم زمان به چندین مصدوم رسیدگی کنید. ممکن است تنها یا همراه با سایر ارایه‌کنندگان کمک‌های اوّلیه مشغول کار باشید و یا به متخصّصان کمک برسانید. در هر کدام از این وضعیت‌ها، استفاده از یک راه و روش منظّم توأم با خونسردی بسیار مهّم است. در ابتدا تمام مصدومان بی هوش را شناسایی کرده، بر سر آن ها حاضر شوید و با انجام ارزیابی اوّلیه، هرگونه آسیب تهدیدکننده ی حیات را شناسایی و درمان کنید.
نحوه ی برخورد با حادثه
حوادث عمده‌ای که تعداد زیادی مصدوم به جای می‌گذارند، فشار توان فرسایی بر دوش نجات دهندگان وارد می‌کنند. مجرّب ترین ارایه‌کننده ی کمک های اوّلیه که در محلّ حادثه حاضر است، باید مسؤولیت را بر عهده بگیرد. اوّلین کار آن است، که مطمئن شوید با مراکز خدمات اورژانس تماس گرفته شده و اطّلاعات دقیق در مورد حادثه، در اختیار آن ها گذاشته شده است. اولویت بعدی، ارزیابی صحنه ی حادثه و در صورت امکان، بی‌خطر ساختن آن است.
سپس، ارایه ی کمک های اوّلیه ی اورژانس را در صورت بی خطر بودن، آغاز کنید. در صورتی که سایر ارایه کنندگان کمک های اوّلیه از راه رسیدند، در حدّ توان اطّلاعات در اختیارشان بگذارید. با ورود خدمات اورژانس، افسر ارشد، کنترل اوضاع را در دست خواهد گرفت. در حوادث عمده، پلیس محل هایی را برای تجمّع اختصاص می‌دهد و افسرانی را برای دریافت گزارش های نجات دهندگان منصوب می‌کند. از بین نبردن شواهد موجود در محل حادثه بسیار مهم است، چون ممکن است در آینده نیاز به تحقیقات قانونی باشد.
نقش ارایه کننده ی کمک های اوّلیه
در حوادث عمومی عمده (به خصوص وقتی که یک پزشک در گروه شما حضور دارد)، ارایه کنندگان کمک های اوّلیه تا زمان ورود آمبولانس و سایر خدمات، نقش گروه پزشکی حاضر در محل را ایفا می‌کنند. با ورود این افراد، نقش شما در رسیدگی به حادثه، کاهش می‌یابد. در تمام حوادث عمده، در صورتی که یکی از اعضای خدمات اورژانس از شما درخواست کند که صحنه را ترک کنید، باید این کار را انجام دهید. البتّه ممکن است از شما درخواست شود که با انجام کارهای ساده‌ای (مثل در دست گرفتن سرم یا نگه داشتن اندام آسیب دیده) به گروه پزشکی یاری برسانید. همیشه به این درخواست‌ها پاسخ مثبت بدهید.
چه کمکی از دست شما بر می‌آید؟
مصدومانی را که آسیب جدّی دارند شناسایی و برای درمان فوری علامت گذاری کنید. تمام مصدومانی را که آسیب جزیی دارند به سرعت از محل منتقل کنید تا دسترسی به موارد جدّی، تسهیل شود؛ آسیب های جزیی را می‌توان در فرصت مناسب درمان کرد. این کار را «تریاژ» می‌نامند. مصدومانی را که مطمئن هستید فوت کرده‌اند، رها کنید. به این طریق شما می‌توانید به سایر مصدومانی که نیاز به کمک دارند، به طور مؤثّر رسیدگی کنید. بر روی تمام مصدومان، برچسبی شامل نام آن ها و جزئیاتی درباره ی وضعیتشان قرار دهید تا اطّلاعات دقیقی برای پرسنل پزشکی فراهم کرده باشید. به کارکنان و ساکنان نزدیک به محلّ حادثه، نسبت به وجود خطرهای بیشتر (پنهان) هشدار دهید.
اولویّت بندی: مصدومانی را که آسیب های جزیی دارند، از سر راه دور کنید تا پرسنل اورژانس بتوانند بر سر مصدومانی که آسیب های جدّی تری دارند، حاضر شوند.
مصدومان متعدّد
شدّت حوادث رانندگی، از سقوط دوچرخه تا تصادف شدید با اتومبیل، متفاوت است. محلّ حادثه اغلب به دلیل ترافیک در حال حرکت، پر از خطرهای جدّی است. بی‌خطر کردن محلّ حادثه قبل از حاضر شدن بر سر مصدومان، بسیار حیاتی است. این اقدام به شما امکان می‌دهد که از خود، مصدوم و سایر افراد عبورکننده از جاده، حفاظت کنید. به محض بی‌خطر شدن محلّ، به سرعت وضعیت مصدومان را ارزیابی کرده، درمان را اولویت بندی کنید. به مصدومانی که به کمک‌های اورژانس نیاز دارند، قبل از دیگران رسیدگی کنید.
بی خطر کردن محل
ابتدا از امنیّت خود مطمئن شوید و از انجام کاری که ممکن است شما را به مخاطره بیندازد، پرهیز کنید. اتومبیل خود را در محلّی امن و کاملاً با فاصله نسبت به محل حادثه پارک کنید و چراغ های خطر آن را به حالت چشمک زن قرار دهید.
هرگز در عرض یک جادّه ی عریض ندوید. در شب، لباسی بپوشید یا چیزی حمل کنید که روشن یا منعکس‌کننده ی نور باشد و از چراغ قوّه استفاده کنید. پس از انجام موارد فوق، احتیاط های کلّی زیر را رعایت کنید:
– چند ناظر را برای هشدار دادن به سایر رانندگان و کاستن از سرعت آن ها روانه کنید.
– حدّاقل به فاصله 45 متر از محلّ حادثه در هر دو طرف آن، مثلث یا چراغ هشداردهنده قرار دهید.
– موتور تمام وسایل نقلیه ی آسیب دیده را خاموش کرده، در صورت امکان، مخزن سوخت را در ماشین های دیزلی و موتور سیکلت ها خاموش کنید.
– وسیله ی نقلیه را بی حرکت کنید. اگر وسیله نقلیه روی چهار چرخ است، ترمز دستی را کشیده، اتومبیل را در دنده قرار دهید و یا چند قطعه سنگ بزرگ را جلوی چرخ ها بگذارید. اگر وسیله ی نقلیه چپ کرده است، سعی نکنید آن را برگردانید امّا از واژگون شدن آن پیشگیری کنید.
– مراقب خطرهای فیزیکی باشید. اطمینان حاصل کنید کسی سیگار نمی‌کشد. گروه خدمات اورژانس را از وجود خطوط نیروی آسیب دیده، سوخت پخش شده و هرگونه وسیله ی نقلیه ای که نشانه ی «خطر شیمیایی» دارد، آگاه سازید.
– نشانه های خطر شیمیایی پلاک خطر شیمیایی (شکل زیر) نشان می‌دهد که وسیله ی نقلیّه در حال حمل یک مادّه ی خطرناک است. ماهیّت این خطر بالقوّه با یک نشانه (شکل‌های سمت راست) مشخّص می‌شود. خدمات اورژانس قادر به تفسیر این اطّلاعات خواهد بود.
موّاد خطرناک
در هر حادثه ی (رانندگی) ممکن است عوارضی مثل ریزش موّاد خطرناک یا فرار گازهای سمّی رخ دهد. ناظران را از صحنه ی حادثه دور کرده، موافق جریان باد بایستید. به علامت های «خطر شیمیایی» روی وسایل نقلیّه توجّه کرده، گروه خدمات اورژانس را در جریان قرار دهید. اگر در مورد امنیّت خود یا مفهوم یک نشانه مشکوک هستید، از محل فاصله بگیرید. در صورتی که ریزش مواد وجود دارد و یا روی نوار بالا و چپ علامت «خطر شیمیایی» حرف « E » به چشم می‌خورد (حرف «E» به معنای خطر امنیت عمومی است)، به دقّت مراقب اوضاع باشید.
بررسی وضعیّت مصدومان
به سرعت تمام مصدومان را ارزیابی کنید. اگر بیش از یک مصدوم وجود دارد، ابتدا به آن هایی که ممکن است آسیب های تهدیدکننده ی حیات (مثل سوختگی یا زخم شدید) داشته باشند، رسیدگی کنید. در صورت امکان، مصدومان را در همان وضعیّتی که با آن ها مواجه شدید، درمان کنید؛ تنها در صورتی که مصدومی در خطر باشد یا به منظور ارایه ی درمان نجات بخش، می‌توانید وی را جا به جا کنید. محل را به طور کامل جستجو کنید تا از مصدومانی که به مناطق دورتر پرتاب شده‌اند یا از آن هایی که به خاطر منگی، بی هدف حرکت کرده و از محل دور شده‌اند، غفلت نکرده باشید. اگر مصدومی در داخل یا زیر یک وسیله ی نقلیه گیر افتاده است، به کمک خدمات آتش نشانی و نجات احتیاج خواهید داشت؛ بنابراین به سرعت با این مراکز تماس بگیرید.
نحوه ی برخورد با مصدومان داخل وسیله ی نقلیّه
در زمانی که شما مصدوم را از نظر وجود آسیب های بالقّوه ی تهدیدکننده ی حیات ارزیابی می‌کنید، ناظران می‌توانند با نگه داشتن سر مصدوم، به شما کمک کنند. در برخورد با یک مصدوم، ابتدا یک ارزیابی اوّلیه انجام دهید و در صورت امکان، به آسیب های تهدید کننده ی حیات رسیدگی کنید. در مورد هر مصدومی که در حوادث رانندگی آسیب دیده است، همیشه فرض کنید که آسیب گردن (نخاع) وجود دارد و سر مصدوم را تا رسیدن نیروهای کمکی، با دست نگه دارید. در مدّتی که منتظر رسیدن کمک های تخصّصی هستید، علایم حیاتی مصدوم (سطح پاسخ دهی، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کنید.
نحوه ی برخورد با مصدومان روی جاده
پس از اطمینان از بی خطر بودن اوضاع، مصدوم را از نظر وجود آسیب های تهدیدکننده ی حیات بررسی کنید. مصدوم را فقط در صورتی می‌توانید جا به جا کنید که کاملاً ضرورت داشته باشد.
هشدار!
مصدوم را حرکت ندهید، مگر وقتی که قطعاً ضرورت داشته باشد.
اگر لازم باشد مصدوم را حرکت دهید، روش مورد استفاده برای جا به جا کردن مصدوم بسته به وضعیت وی و نیز وجود یا عدم وجود نیروهای کمکی، فرق می‌کند (مبحث «جابه‌جا کردن بیماران» را ببینید).
از یک ناظر بخواهید که موقعیت وسیله ی نقلیّه و مصدوم را نشانه‌گذاری کند؛ این اطلاعات برای پلیس مفید است.
