تاریخ ارسال خبر: 01 اسفند 1396 | گروه خبری:
آینه داران آفتاب
حمیده سالارزاده
دفاع از ارزشهای اسلامی بدون نظارت و مشارکت همگانی در ارشاد و دعوت یکدیگر به حسنات و مبارزه با سیئات ممکن نیست. این وظیفهی مهم طبق آیه قرآن بر دوش همهی امت اسلامی از زن و مرد قرار دارد.
قرآن کریم دو اصل حیاتی امر به معروف و نهی از منکر را از ویژگیهای مهم اهل ایمان میداند و میفرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ» (توبه/ 71)؛ مردان و زمان با ایمان بعضی از ایشان اولیاء بعضی دیگرند، امر به معروف و نهی از منکر میکنند.
نکتهی مهم در آیه این است که زنان نیز همانند مردان باید به ترویج ارزشهای الهی بپردازند چراکه این دو فریضه از تمام برنامههای اسلام حتّی جهاد در راه خدا افضل و مهمتر است.
حضرت فاطمه س به عنوان الگوی زنان مسلمان در خطبهی معروف خود در مسجد پیامبر ص رساترین فریاد امر به معروف و نهی از منکر را ایراد کردند و فرمودند: «وَ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ مَصْلَحَةً لِلْعَامَّةِ» خداوند امر به معروف را موجب صلاح عامهی مردم قرار داد.
امر به معروف و نهی از منکر مهمترین آموزهی سبک زندگی فاطمه س است چراکه ایشان شهیده در این راه هستند. ما باید با الگو قرار دادن سبک زندگی آن حضرت این واجب مهم فراموش شده را در جامعه دوباره زنده سازیم که بهار زندگی اجتماعی انسانی با رشد و شکوفایی امر به معروف و نهی از منکر روی زیبای خود را نشان میدهد.
در طول تاریخ، زنان در کنار مردان حماسه آفرین بودند و به احیای معروف و مبارزه با منکر در جامعه پرداختند. یکی از پیروان حضرت زهرا س بانو امین است که یکی از عالمان و عارفان شیعه در اصفهان بودند. شخصیتهایی همچون علّامه امینی، علّامه طباطبایی، محمّد تقی جعفری و مرتضی مطهری با آگاهی و تجلیل از جایگاه و مقام علمی و معنوی ایشان در زمینههای علمی مربوط به خود به دیدار این بانوی فاضله میرفتند (https.fa.wikipedia.org).
ایشان در زمینهی حجاب امر به معروف و نهی از منکر به طور عملی به امر به معروف و نهی از منکر اقدام نمودند. نقل شده است در جشن ازدواج یکی از بستگان خود شرکت نکردند و این عدم حضور به علّت وجود برخی بانوان بدحجاب و بیحجاب در این محفل بود (Isfahan.ir).
واکنشی که بانو امین به واقعهی کشف حجاب داشتند این بود:
«ای بانویی که با ادّعای مسلمانی کشف حجاب نمودهای و با این وضعیت شرمآور علنی در معابر و خیابانها خودآرایی مینمایی آیا فکر نمیکنی که با این عمل- که نباید آن را عمل کوچک بپنداری- چه لطمهی بزرگی به شریعت میزنی؟ ای بانوی اروپایی منش! این گناه را کوچک مشمار اگر واقعاً مسلمانی، این طریق مسلمانی نیست.» این بانوی عالمه به این طریق به امر به معروف و نهی از منکر میپرداختند (https.fa.wikipedia.org).
بانو همایونی پایهگذار اوّلین حوزهی علمیهی بانوان نیز از دیگر پیروان حضرت زهرا س است که در زمینهی امر به معروف و نهی از منکر بر این باور بودند که اگر عقاید مردم درست شود اعمالشان هم درست میشود. اگر بانوان با وظایف خود آشنا باشند آنگاه جامعه اصلاح میشود (رایحه، سال پنجم، شماره74، ص24).
ایشان به زنان توصیه میکردند که اوقات فراغت خود را در شناخت ویژگی زن مصرف کنند و از قرآن کریم و تفاسیر استمداد نمایند و با اعمال و رفتار و خلوص نیت خود، دیگران را آگاه سازند که این شیوهی امر به معروف و نهی از منکر است.
استاد طاهایی نیز یکی از ضرورتهای حوزه را تبلیغ و امر به معروف و نهی از منکر میدانستند. مهمترین دغدغهی ایشان وضعیت فرهنگی جامعه بود. ایشان معتقد بودند که امر به معروف در فرهنگ عاشورا تجلّی دارد.
ایشان غالباً به طور مستقیم افراد را امر و نهی نمیفرمودند بلکه اجازه میدادند افراد خود متوجّه خطای خودشان شوند (شمیم نرجس، شماره19).
استاد اعتمادی یار دیرین ایشان هم امر به معروف و نهی از منکر را مهمترین عامل قیام ابا عبدالله ع میدانستند و میفرمودند: تا وقتی در جامعه فساد و گناه رایج باشد محال است ایمان به معنای واقعی وجود داشته باشد. باید در عمل معروف را پیاده و منکر را ترک کنیم و به صورت عملی و رفتاری این رسالت خطیر را به انجام برسانیم. همانطوری که در سیرهی عملی معصومین و علما میبینیم که با عملشان مردم را به خیر و نیکی دعوت میکردند (شمیم 31، ص55).
امام صادق ع میفرمایند: «كُونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ» (بحارالانوار، ج67، ص309)؛ مردم را به غیر زبانتان و بلکه با عملتان دعوت کنید.
این بانوان فاضله با تأسّی از زندگی و سیرهی ائمه اطهار ع به نشر دین میپرداختند و امر به معروف و نهی از منکر را عملاً اجرا میکردند. اگر هر یک از ما وظیفهی مهم فردی و اجتماعی خودمان را از یاد نبرده، امر به معروف را سرلوحهی برنامه زندگی خود قرار دهیم مصالح عمومی جامعه به خطر نمیافتد و عناصر نادرست، امکان رشد و سلطه بر سرنوشت جامعه را پیدا نمیکنند.
منابع
* قرآن کریم
1. حر عاملی، وسایل الشیعه، ج7، قم، مؤسسه آل البیت، 1409.
2. مجلسی، محمّدباقر، بحارالانوار، ج67، بیروت دارالاحیاء التراث، 1403.
3. نشریه رایحه، سال پنجم، شماره74.
4. نشریه شمیم نرجس، شماره19و 31.
شماره نشریه: شمیم نرجس شماره 35