خونسرد باشیم تا بفهمیم در حین وقوع حادثه چه می کنیم.
بهتر از هر کس خودمان می توانیم؟/ زینب شاهد
در شماره پیش آموختیم که یاد گیری کمک های اوّلیه چندان هم سخت نیست امّا باید زمانی که در موقعیت اورژانس قرار می گیریم با ارزیابی درست موقعیتی که در آن قرار گرفتیم حادثه و افراد درگیر و نوع صدمات وارده بهترین و مطمئن ترین کمکی را که می توانیم به مصدوم یا بیمار برسانیم. و نباید صرفا برای این که کاری کرده باشیم دست به اقدام درمانی بزنیم چرا که ممکن است به بیمار یا مصدوم صدمات بیشتری وارد کنیم.
آموختیم با اعتماد به نفس و حفظ آرامش و صحبت کردن در طول انجام عملیات کمک رسانی و نیز کنترل محیط اطراف و مدیریت حادثه ضمن پایین آوردن ضریب خطر برای خود و دیگران بیمار را آرام کنیم و به او اطمینان بدهیم. و با توضیح تمام کارها و ارزیابی های خود برای کادر درمانی که پس از ما خواهد رسید نقش عمده و مهمّی را در کمک رسانی ایفا کنیم. در این شماره به بخش دیگری از وظایف و مسؤولیت های کمک رسان می پردازیم و سعی می کنیم تا با مرور آنها آمادگی خود را برای کمک رسانی بیشتر کنیم.
• مراقبت از خود
حفاظت از خود در برابر آسيب و عفونت و ارايه کمک‌هاي اوّليه، بسيار پراهمّيّت است. یکی از اوّلین اصول در ارایه ی کمک های اوّلیه، اطمينان پيدا کردن از بي‌خطر بودن موقعيّت پيش از کمک رسانی است. به خاطر بسپاريد که عفونت حتّي با وجود آسيب‌هاي نسبتاً جزيي، مي‌تواند يک خطر باشد. از اين رو لازم است که از تماس با عفونت مصدوم و نیز در عدم انتقال عفونت خود به مصدوم، دقّت کنيد.
همچنین بايد مراقب سلامت رواني خود باشيد و سعي کنيد که برخوردي مؤثّر با استرس داشته باشيد.
• امنيت شخصي
در موقعيّت‌هاي خطرناک، دست به اقدامات قهرمانانه نزنيد. اگر خود را در معرض خطر قرار دهيد، نمي‌توانيد به صورتي مؤثّر به مصدومان کمک‌رساني کنيد. هميشه ابتدا وضعيت خود را ارزيابي کنيد و مطمئن شويد که موقعيّتي که قصد ورود به آن را داريد، براي شما خطري ايجاد نمي‌کند.
در هر موقعيّت اورژانس، بايد از يک مجموعه اقدامات مشخّص پيروي کنيد. از اين طريق، شما قادر خواهيد بود موارد ضروري را اولويت‌بندي کنيد و شخصاً تصميم‌گيري نمایند. گام‌هاي اصلي عبارتند از: ارزيابي وضعيت، بي‌خطر کردن محل، ارايه ی کمک‌هاي اورژانس و کمک گرفتن از ديگران. قبل از دست زدن به هر کاري، سعي کنيد بر احساسات خود غلبه کنيد و يک لحظه بينديشيد. بسيار مهم است که خود را در معرض خطر قرار ندهيد؛ بنابراين در مواردي که خطرناک است، به سرعت وارد نشويد. به خطر وجود گاز يا بنزين دقّت کنيد. به علاوه، سعي نکنيد همه ی کارها را به تنهايي انجام بدهيد.
• اولويت‌هاي کمک‌هاي اوّليه
وضعيّت را ارزيابي کنيد. به سرعت و با حفظ خونسردي، آن چه را که رخ داده تحت نظر بگيريد و به دنبال هرگونه خطر تهديد کننده ی خود يا مصدوم بگرديد. هرگز خود را در معرض خطر قرار ندهيد. محل را از خطر عاري کنيد. در حدِّ توان، مصدوم را از خطر محافظت کنيد. امّا به محدوديت هاي خودتان هم واقف باشيد. کمک هاي اورژانس را ارايه دهيد. وضعيت تمام مصدومان را ارزيابي کنيد تا بتوانيد اولويت ها را مشخّص کنيد و اوّل آن هايي را که دچار وضعيّت‌هاي تهديدکننده ی حيات هستند درمان کنيد. از ديگران کمک بگيريد. به سرعت مطمئن شويد که هرگونه کمک طبّي ضروري يا کمک‌هاي تخصّصي، درخواست شده‌اند و در راه هستند.
• ارزيابي وضعيت
شما بايد بسيار سريع و در عين حال با حفظ خونسردي و کنترل عمل كنيد. اولويت‌هاي کاري شما عبارتند از: شناسايي هرگونه خطر براي خودتان، مصدوم و ناظران. بررسي امکانات موجود و نوع کمکي که ممکن است به آن نياز داشته باشيد. هنگامي که پيشنهاد کمک به شخص مي‌دهيد، بگوييد که از مهارت‌هاي کمک‌هاي اوّليه برخوردار هستيد. اگر هيچ پزشک، پرستار يا فرد کارآزموده ی ديگري در محل حضور ندارد، با خونسردي مسؤوليت را بپذيريد. ابتدا این سؤالات را از خود بپرسيد:
آيا خطر هم چنان وجود دارد؟
آيا جان کسي در معرض خطر فوري قرار دارد؟
آيا من به کمک تخصّصي نياز دارم؟
• بي‌خطر کردن محل
شرايطي که منجر به وقوع حادثه شده است، مي‌تواند هم چنان خطرزا باشد. فراموش نکنيد که امنيت خودتان در درجه ی اوّل قرار دارد. اغلب اقدامات ساده (مثل خاموش کردن يک سوييچ) براي بي‌خطر کردن محل کفايت مي‌کند. اگر نمي‌توانيد خطر تهديدکننده ی حيات را از بين ببريد، بايد سعي کنيد بين مصدوم و محل خطر، قدري فاصله ايجاد کنيد و در صورت امکان، ميزان خطر را به حدّاقل برسانيد. به عنوان آخرين اقدام، بايد مصدوم را از محلّ خطر دور کنيد. معمولاً براي جابه‌جا کردن مصدوم به تجهيزات و کمک‌هاي تخصّصي نياز خواهيد داشت.
بی خطر کردن وسیله ی نقلیه: در برخورد با مصدومي که داخل وسيله ی نقليه است، خاموش کردن سوييچ در اولويت قرار دارد. اين عمل خطر ايجاد آتش‌سوزي ناشي از شمع اتومبيل را کاهش مي‌دهد.
• ارايه ی کمک‌هاي اورژانس
پس از بي‌خطر شدن محل، به سرعت يک بررسي مقدّماتي و ارزيابي اوّليه از هر مصدوم انجام دهيد تا مصدوماني را که به کمک‌هاي اوّليه ی اورژانس نياز دارند، فوراً درمان کنيد. به هر حال، درخواست کمک ضروري را به تأخير نيندازيد؛ در صورت امکان، از يک ناظر بخواهيد که اين کار را انجام دهد. براي پي بردن به وجود يا عدم وجود تنفس در مصدوم، به قفسه ی سينه ی وي نگاه کنيد.
در مورد هر مصدوم، موارد زير را بررسي کنيد: آيا مصدوم هوشيار است؟ آيا راه تنفّس او باز است؟ آيا مصدوم نفس مي‌کشد؟ آيا نشانه‌هاي گردش خون در مصدوم وجود دارند؟ مشاهدات شما، اولويّت‌ها و نيز زمان نياز به کمک و ميزان کمک مورد نياز را تعيين مي‌کنند.
• کمک گرفتن از ديگران
گاهي امکان دارد که هم زمان با چندين کار مواجه شويد: حفظ امنيت، تماس تلفني براي درخواست کمک و آغاز کمک‌هاي اوليه. مي‌توانيد از افراد ديگري براي انجام این دسته از کارها کمک بخواهيد: بي‌خطر کردن محل، انجام تماس تلفني براي درخواست کمک، آوردن تجهيزات کمک‌هاي اوّليه، کنترل ترافيک و ناظران، کنترل خونريزي يا نگه داشتن يک اندام، خلوت کردن اطراف مصدوم و انتقال مصدوم به يک مکان بي‌خطر.
برخورد با ناظران: ممکن است افراد حاضر در صحنه ی حادثه بتوانند از راه‌هاي مختلف به شما کمک کنند (مثلاً آوردن تجهيزات يا کنترل کردن ساير ناظران). به آن ها بگوييد که آموزش‌هاي مربوط به کمک‌هاي اوّليه را پشت سر گذارده‌ايد و درخواست‌هاي خود را با صراحت مطرح کنيد.
• کنترل کردن ناظران
واکنش‌هاي ناظران ممکن است باعث شود که شما نگران يا حتّي عصباني شويد. ممکن است اين افراد هيچ آموزشي درباره اين کمک‌هاي اوّليه نديده باشند و احساس ترس يا بي‌فايده بودن کنند. در صورتي که اين عدّه خود در حادثه حضور داشته و يا شاهد آن بوده باشند، ممکن است آسيب ديده باشند و قطعاً دلواپس و نگران خواهند بود. اگر به هر طريقي نياز به کمک يک ناظر داشتيد، اين مطالب را فراموش نکنيد: روشي قاطعانه توأم با خوش رفتاري به کار بگيريد!
منبع: نرم افزار سالنامه سلامت
شماره نشریه: شمیم نرجس شماره 10