دی ان ان evoq , دات نت نیوک ,dnn
پنجشنبه, 09 فروردین,1403

نقش نیت در اعمال


نقش نیت در اعمال

ای مرغ بهشتی که دهد دانه و آبت

دعای مکارم الاخلاق

طیبه رثایی

 

 

«اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِكَ نِيَّتِي؛ پروردگارا! نیّت من را به لطف خود کامل گردان».

وَفِّر: به معنای صیانت و حفاظت است و یکی از معانی لطف، رفق و مداراست؛ گویی امام سجاد (علیه السَّلام) می خواهد بفرماید خدایا عنایت بفرما و نیّت مرا تکمیل کن؛ امّا با رفق و مدارا، نه این که مرا در تنگنا و رنج قرار دهی. به عبارت دیگر، خدایا با یک تصرّف صحیح و دقیق و پنهانی در وجود من، آن هدف مقدّس و نیّت مرا، تعلیم و به من عطا بفرما؛ چون انسان هر قدر نیّت و خلوصش پاک تر و خالص تر باشد، از کمال بیشتری برخوردار خواهد بود. از آثار تکمیل نیّت آن است که خداوند آدمی را نسبت به نیّتی که دارد، در انجام امور سعادت بخش موّفق می کند. حضرت علی (علیه السَّلام) می فرمایند: «عَلی قَدرِ النّیَه تکون من الله العَطیه: خداوند عطیّه ی توفیق را به مقدار نیّت به صاحب آن عنایت می فرماید. (فهرست موضوعی غررالحکم، ص399)

دیگر از آثار تکمیل نیّت، بهره مندی صاحب آن از پاداش های وسیع و گسترده ی حضرت باری تعالی است. امام سجاد (علیه السَّلام) در صحیفه ی سجادیه می فرمایند: «اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ هَمَسَاتِ قُلُوبِنَا، وَ حَرَكَاتِ أَعْضَائِنَا وَ لَمَحَاتِ أَعْيُنِنَا، وَ لَهَجَاتِ أَلْسِنَتِنَا فِي مُوجِبَاتِ ثَوَابِكَ حَتَّى لَا تَفُوتَنَا حَسَنَةٌ نَسْتَحِقُّ بِهَا جَزَاءَكَ، وَ لَا تَبْقَى لَنَا سَيِّئَةٌ نَسْتَوْجِبُ بِهَا عِقَابَكَ: خدایا بر محمّد و آل محمّد درود بفرست، و آن چنان کن که خاطرات دل های ما، حرکات اعضای ما، چشم بر هم زدن های ما، گفته های زبان های ما در اموری به جریان افتد که مایه ی جلبِ رحمت تو باشد، چنان چه هیچ کار خوبی که مایه ی استحقاق اجر و پاداش توست از ما فوت نشود و هیچ گناهی که مستوجب عذاب توست برای ما باقی نماند.

پس چنین نیّت پاک و کاملی می تواند انسان را در جمع جهات ظاهر و باطن، پاک و منزّه دارد و او را از آلوده شدن به اعمال زشت و اندیشه های ناروا مصون و محفوظ نگه دارد.

امام صادق (علیه السَّلام) می فرمایند: «کسی که نیّت پاک و صادقانه دارد، صاحب قلب سلیم است و سالم ماندن قلب از بدی ها به این است که نیّت در تمام کارها برای خدا باشد. در قرآن کریم آمده است: در قیامت مال و اولاد به انسان نفعی نمی رسانند و تنها قلب سلیم است که می تواند موجب نجات انسان ها شود.

«وَ صَحِّحْ بِمَا عِنْدَكَ يَقِينِي» امام سجاد (علیه السَّلام) در ادامه ی دعا می فرمایند: «خدایا یقین مرا به آن چه از علم و قدرت در احاطه ی ذات توست، تکمیل و تصحیح فرما!» پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از جبرئیل سؤال کردند: تفسیر یقین چیست؟ «قَالَ الْمُؤْمِنُ يَعْمَلُ لِلَّهِ كَأَنَّهُ يَرَاهُ» جبرئیل در پاسخ فرمود: افرادی که دارای یقین هستند، خدا را عبادت می کنند و عمل آن ها طوری است که گویی پروردگار را می بینند.

بین دنیا و آخرت حجاب های متعددی وجود دارد و اهل دنیا تا در این جهانند، عالم آخرت را نمی بینند؛ ولی اهل یقین، ندیده همه چیز را باور دارند.

نشانه های یقین

1ـ پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: «یا علی! از جمله علایم یقین این است که خدا را برای راضی و خشنود کردن یک انسان به غضب نیاوری، یعنی اهل یقین، رضای مخلوق را با غضب خالق معامله نکرده و خود را در معرض عذاب الهی قرار نمی دهند.

2ـ ناچیز شمردن امور مادّی و رهایی از قید و بندهایی است، که دنیاپرستان خود را اسیر آن ها کرده اند. حضرت علی (علیه السَّلام) می فرمایند: «أَصْلُ الزُّهْدِ، الْيَقِينَ وَ ثَمَرَتَهَ السَّعَادَةُ» زهد در دنیا به منزله ی درختی است که ریشه آن یقین و میوه آن سعادت است. مؤمن واقعی عمر خود را در تعالی و کمال معنوی صرف کرده، به حدّاقل زندگی قناعت می کند. (فهرست موضوعی غررالحکم، ص433).

3ـ در روایات خاطر نشان گردیده که بعضی از تمایلات درونی، مثل حرص و طمع یا بعضی از اعمال برونی مانند جدل نمودن، یا آمیزش زیاد با دنیاپرستان، موجب تضعیف یقین می شود. حضرت علی (علیه السَّلام) می فرمایند: «خُلْطَةْ أَبْنَاءِ الدُّنْيَاٌ تَشِينُ الدِّينَ تُضْعِف الْيَقِينَ»؛ «مخلوط شدن و هم نشینی کردن زیاد با اهل دنیا چهره ی دین را تیره و موجب تضعیف یقین می گردد«. (غررالحکم، ص397).

و در فراز دیگر امام سجاد (علیه السَّلام) می فرمایند: «وَ اسْتَصْلِحْ بِقُدْرَتِكَ مَا فَسَدَ مِنِّي» خدایا هر چه در درون و وجود من از وضع صحیح و مستقیمش خارج شده و به فساد گراییده، تو به قدرت خود، آن را اصلاح فرما.

«استصلاح» به معنای خواستن صلاح و اصلاح است. خدایا هرگز مرا به خودم وا مگذار و همواره عنایت و تفضل تو در تمام شؤون مادی و معنوی شامل حال من باشد و تمام اوضاع و احوال نامتعادل جسم و جان مرا از قبیل ناتوانی بدن، ضعف اعصاب، کم یا زیاد شدن فشار خون، قلب، پریشان فکری و اضطراب روان و هر چه شامل کلمه ی فساد است. در تمام این ها باید از خدا کمک گرفت، چون اگر بشر بخواهد این مهم را به عهده بگیرد، در بعضی از مواقع به واسطه ی نارسایی علم و هوای نفس، جامعه را در مسیر باطل سوق می دهد؛ مثل مسایلی که می خواهد بر وفق مصلحت جامعه و اجتماع باشد، از قبیل آزادی بی قید و شرط زنان، بی عفّتی، شیوع بیماری های واگیردار، اختلاف، و از بین رفتن نظام خانواده ها و...؛ پس برای اصلاح، مراقب منادیان دروغین جامعه باشیم.

قرآن کریم منافقین را به چنین حالتی توصیف می کند: وقتی به منافقین گفته می شود: در زمین فساد نکنید می گویند ما اصلاح طلبیم. «أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ» خدا فرموده که این ها مفسدند و نمی فهمند. این ها برای غرض های شخصی، جریان های صحیح و مفید را متوقّف  کرده و سم پاشی می کنند و کارهای نادرست خود را اصلاح می خوانند و اولیاء و بزرگان به فساد این ها آگاهند که چه قدر وجودشان مایه ی ضرر و بدبختی است، و از مرز موعظه و نصیحت هم گذشته و جز با زبان قاطع شمشیر اصلاح نمی شوند، لذا مردم را از وجود چنین اشخاصی با خبر می کنند. حضرت علی (علیه السَّلام) می فرمایند: آیا می خواهید با شمشیرم شما را بزنم و به حیاتتان خاتمه دهم؟ من از نیّتتان آگاهم و هرگز صلاح شما را به فساد خود معامله نمی کنم؛ بلکه آگاهتان می کنم که بر اثر روش نادرستی که در پیش گرفته اید، خدا قومی را بر شما مسلّط خواهد نمود که انتقام مرا از شما می گیرد. در نتیجه نه از دنیا بهره مند شده و نه در آخرت مرضی خداوند خواهید بود؛ پس کوبیده و مطرود باشید، ای جهنّمی ها! (کافی، ج8، ص361).

لذا امام سجاد (علیه السَّلام) می فرمایند: خدایا آن چه در جسم و جان من به فساد گراییده و از راه مستقیم خود خارج شده است. اصلاح کن. هم چنین باید توجّه داشت که با دعای تنها رفع تکلیف شخصی و دینی از مسلمانان نمی شود و مسؤولیت ها را برطرف نمی سازد. اسلام پیروان خود را موظّف کرده که در اصلاح مفاسد یکدیگر بکوشند و با زبانی نرم عیوب را تذکّر داده و جامعه را به سعادت برسانند، و خودداری از انجام وظیفه، نیز نوعی خیانت به شمار می آید.

 

 

شماره نشریه:  شمیم نرجس شماره 11


تعداد امتیازات: (0) Article Rating
تعداد مشاهده خبر: (1594)

نظرات ارسال شده

هم اکنون هیچ نظری ارسال نشده است. شما می توانید اولین نظردهنده باشد.

ارسال نظر جدید

نام

ایمیل

وب سایت

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

Escort