بیانات بزرگان، که در مصاحبه با برنامه ی مستند عرشیان در یادبود خادم قرآن خانم طاهایی ایراد گردیده است.
خانم منصوره اعدادی خراسانی؛ مسؤول مدارس علمیه خواهران خراسان بزرگ
بنده پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1358 رسماً افتخار شاگردی استاد بزرگوار سرکار خانم طاهایی را پیدا کردم. در سال های اول بعد از انقلاب به خاطر برنامه ی انقلاب فرهنگی برخی از دانشگاه ها تعطیل بودند به همین دلیل بعضی از طلاب که در این مجموعه جذب شده بودند، خواهران دانشگاهی بودند. به خاطر دارم بالغ بر صد نفر طلبه در اولین سال پذیرش مدرسه پذیرفته شدند و استقبال فوق العاده ای شد. از برنامه های درسی که آن زمان ارایه می شد طبق نظر استاد شرایط و برنامه ها براساس زمان سنجیده می شد. محوریت همه ی برنامه های درسی در حقیقت قرآن بود که این مسأله از سوابق علمی ایشان پیش و پس از انقلاب کاملاً مشخص است. ایشان از لحاظ علمی در خارج از مدرسه تبلیغ داشتند و در داخل مدرسه دروس متعددی را تدریس می کردند. جدای از برنامه های تفسیری عمومی که برای قشرهای مختلف مردم بود در برنامه های روزانه طلبگی که ما توفیق حضور در محضر ایشان را داشتیم دروس متعدد تفسیری شامل تفسیر موضوعی، ادبیات عرب، مباحث اصولی، فقهی، مباحث اقتصادی، روانشناسی در قالب موضوعات کودک، نوجوان، خانواده و مسایل بسیار دیگری را تدریس می کردند. در همه ی مراحل تدریس به درک مطلب در مخاطب توجه داشتند به گونه ای که اگر احساس می کردند طلبه متوجه مطلب نشده به روش خود از طلبه ها می خواستند تا درس را بازگو کند تا ضعف هایش برطرف شود.
همیشه در چهره تبسمی داشتند که ما را نسبت به ادامه ی کار و تلاش تقویت می کرد پس از انقلاب در تأسیس مدارس علمیه و برنامه ریزی برای مدارس در سطح مشهد و سایر استان ها کلیه ی برنامه ها از مدرسه نرجس (س) کلید می خورد. برای برنامه ریزی آزمون های ورودی، مصاحبه به صورت متمرکز و بعد هم برنامه ی درسی، امتحانات متمرکز و طراحی سؤال از مشهد به سایر شهرستان ها ارسال می شد.
از ویژگی های خاص ایشان مشورت در کارها بود. ایشان مطالعات لازم را در آن موضوع به عمل می آوردند و دقت نظر هم به خرج می دادند و پس از مشورت آن را به سایر مراکز ارسال می کردند و به حق می توانیم بگوییم مکتب نرجس (س) پیش از تأسیس مرکز مدیریت خواهران در کشور خودش نقش یک مرکز مدیریت را ایفا می کرد و کلیه ی برنامه های درسی از این مجموعه به سایر مراکز ابلاغ می شد.
جناب آقای دکتر صلاحی مقدم؛ استاندار خراسان رضوی
سرکار خانم طاهایی که قریب به 53 سال از عمر پر برکت خود را صرف تعلیم دانشجویان دختر حوزه های علمیه به خصوص در مشهد مقدس کردند به لحاظ مراتب علمی قریب الاجتهاد بودند و از جمله ی زنان با فضیلت که مانند ایشان در کشور ما انگشت شمارند. تربیت صدها شاگرد یکی از اقدامات برجسته ی خانم طاهایی بود. ایشان جزء مفاخر کشور ما به شمار می آمدند. در اوایل انقلاب همراه با نهضت اقدامات گسترده ای داشتند و در زمان دفاع مقدس یکی از برجستگان ما برای تهییج ملت در دفاع به حساب می آمدند. کارهای ایشان برای همیشه ماندگار است. از آشنایی من با ایشان از همان روزهای اولی بود که به عنوان استاندار خراسان رضوی انتخاب شده بودم. ایشان زحمت کشیدند، لطف کردند و به دیدن من آمدند و صحبت های مفصلی در زمینه ی گسترش فرهنگ بانوان با هم داشتیم و درخواست کردند من از حوزه ی علمیه ی بانوان بازدید کنم که متأسفانه این فرصت فراهم نشد من ایشان را به شورای فرهنگ عمومی استان دعوت کردم و آن جا مباحث بسیار جدی را ایشان مطرح می فرمودند. نقش برجسته ی این خانم مجتهده در پیام های ما به خوبی نمایان بود. روز ارتحال ایشان و مراسم تشییع جنازه شان واقعاً یکی از بی نظیرترین تشییع ها در مشهد مقدس بود.
حجه الاسلام و المسلمین آقای محمد سیدآبادی؛ مدیر کل سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
من از سال 1350به بعد آشنایی دورادور با فعالیت های فرهنگی و تبلیغی خانم طاهایی داشتم. از سال1359 به بعد به دلیل شرایط فعالیت های تبلیغی خاص که برای بنده پیش آمد با ایشان ارتباط نزدیک تری پیدا کردم. ایشان پیش از انقلاب فعالیت هایشان در زمینه های فرهنگی و تبلیغی، جلسات سخنرانی، ارتباط با مجموعه های خاص بانوان و هم چنین فعالیت های سیاسی خلاصه می شود؛ اما بعد از انقلاب با رویکرد خاص که در مسایل فرهنگی و تبلیغی در جامعه ی بانوان پیش آمد فعالیت هایشان بیشتر بُعد آموزشی و تربیت نیرو پیدا کرد. به همین جهت جزء اولین کسانی بودند که به تأسیس مراکز آموزشی خواهران پرداختند. مراکز آموزشی ابتدایی تا متوسطه برای دختران و مدارس علمیه در شهرستان های استان و سایر استان ها از این دسته است.
خانم طاهایی یکی از زنان ممتاز و استثنایی در قشر بانوان بودند. اخلاق و معنویت ایشان از برجستگی خاصی برخوردار بود که ریشه در شرایط خانوادگی شان داشت. جامعیت علمی، انگیزه بالا، نشاط فراوان، پی گیری، ارتباط و معاشرت بسیار خوب از ویژگی های بارز ایشان بود به همین دلیل توانستند به عنوان یک شخصیت محوری نیروهای زیادی را سازمان دهی و جذب و تربیت کنند. نکته ی سوم به روز بودن ایشان همگام با زمان بود.
حجه الاسلام و المسلمین آقای راشد یزدی
این بانوی مخدره از لحاظ خانوادگی در یک خانواده ی دینی و فرهنگی پرورش یافته بود. پدر بزرگوارشان آقای سید عبدالله خاموشی از معاریف تجار تهران و از متقیان بازار بودند نمونه ای از فرزندان ایشان همین بی بی مخدره ی محترمه است؛ مادر ایشان حاجیه شوکت ترخانی است که خواهر آیت الله آقا میرزا جواد آقای تهرانی بودند. وقتی اصالت باشد این ها هم محصولش است. ایشان با این که سنش بالا بود همیشه مثل یک جوان شاداب بود و سرش هم این بود که اخلاص داشت زیرا کار اگر برای خدا باشد انسان هیچ وقت خسته نمی شود. کسانی که برای خدا کار می کنند آدم همیشه می بیند که خدا هم برای آن ها کار می کند که تا زنده هستند خدا رضایت آن ها را جلب می کند. روزی آمدم به ایشان تبریک گفتم، زیرا در بسیاری از کشورها آثار زحمات ایشان را دیدم، در چین و مالزی که کار تبلیغ به دلیل شرایط فرهنگی بسیار سخت است مشاهده کردم که چه طور شاگردان ایشان برای اسلام زحمت می کشند. اگر شما به اسناد ساواک راه پیدا کنید؛ مکتب نرجس (س) از مراکز قابل توجه آن ها بوده که می خواستند بکوبندش اما حریف نشدند. چند بار هم هجوم آوردند و ایشان از این جهت زجر کشید و مقاومت کرد. خانم های جامعه ی ما نگویند نمی شود توی چادر کار کنیم ایشان کار کردند در آن حجاب و چادر و حریم؛ نمونه ای بودند؛ کدام زنست که در عرصه ی اجتماعی مثل ایشان کار کرده باشد. ذکر خیرش تا قیامت باقی باد.
حجه الاسلام و المسلمین آقای سید حسن شریفی؛ استاد مدرسه ی علمیه ی نرجس (س)
بنده از سال 1368 که حاج خانم طاهایی به یکی از علمای مشهد پیشنهاد داده بودند کسی بیاید و در مکتب تدریس داشته باشد تاکنون در این مکان مقدس مشغول تدریس بوده و هستم. یکی از چیزهایی که در زندگی حاج خانم طاهایی خیلی برجسته بود و محسوس روش مدیریت ایشان بود. چه در مکتب و چه در بیرون مکتب نرجس (س). ما اگر این مدرسه را با آن همه شاگردان و فعالیت های آن ها نگاه کنیم، پی می بریم که در بخش مدیریت خیلی قوی بودند ایشان با رأفت، حوصله و حلمی که داشت مکتب را پیش می برد. درباره ی علاقه مندی حاجیه خانم به قرآن و تأثیرگذاری قرآن در زندگی ایشان بارها از خودشان سفارش هایی را برای انس گرفتن با قرآن می شنیدم؛ چون خود خانم مفسر قرآن بود و همواره در مکتب نرجس (س) درس تفسیر داشت. تأثیر قرآن در زندگی ایشان شدیداً محسوس و مشهود بود. ایشان از تواضع فوق العاده ای برخوردار بود که یکی از ویژگی های عبادالرحمن است. همین طور از سعه ی صدر و حلم خاصی برخوردار بود که این هم برگرفته از قرآنست. فعالیت های ایشان نه منحصر در خراسان یا ایران بلکه فراتر از مرزها بود و آثار محبت ایشان را در کشورهای مختلف دیگر هم مشاهده می کنیم. جلوه ی دیگر این محبت در مراسم تشییع جنازه ی این بزرگوار بود. روایتی داریم که معصوم (علیه السلام) می فرماید: شما در زندگی با مردم طوری رفتار کنید که اگر زنده بودید مردم به شما علاقه مند و در کنار شما باشند و با شما ارتباط داشته باشند و اگر از دنیا رفتید در فراق شما بگریند و اشک بریزند؛ من حقیقتاً این بانوی بزرگوار را مصداق این حدیث می دانم تا وقتی ایشان زنده بود همه علاقه مند بودند و پروانه وار دورشان می چرخیدند و بعد از رحلت ایشان هم همه غمگین و ناراحت بودند و گریه می کردند. ان شاء الله خداوند روحش را شاد و با حضرت زهرا (سلام الله علیها) محشور فرماید.
سرکار خانم صدیقه قنادی؛ مسؤول خبرگزاری زنان ایران «ایونا»
در سال 1352 در حالی که نوجوان بودم به مکتب نرجس (س) رفتم در آن سال ها ارتباط استاد با جوان ها بسیار عجیب بود مدرسه نرجس (س) امکانات تفریحی و علمی برای جوان ها ایجاد کرده بود و در مناسبت های مختلف این برنامه ها جاذبه های زیادی داشت. چرا که جوان های مذهبی نمی توانستند از امکانات آن روز استفاده کنند ایشان می فرمودند: ما وقتی جوان ها را از رفتن به سینماهایی که گناه در آن وجود دارد منع می کنیم باید مکانی را برای آن ها آماده کنیم. از دیگر طرح های ایشان در قبل از انقلاب برنامه ی تفسیرشان بود که تا قبل از ساعت 12 برای خانم ها اجرا می کردند بعد از نماز ظهر برای جوان ها برنامه ی اختصاصی بسیار جالبی داشتند. تحت عنوان پرسش و پاسخ. ایشان با همه ی شاگردان خود یک رابطه ی عاطفی برقرار می کردند؛ طوری از آن ها پذیرایی می کردند که شاگردان، خود را عضو خانواده ی ایشان می دانستند. در سال هایی که مکتب نرجس (س) را ساواک تعطیل کرد یک برنامه ریزی عجیبی داشتند روی جذب حداکثری نیرو که هرگز از یاد نمی برم. آن روزها ندیدن استاد برای ما بسیار سنگین بود یک روز جمعه که برای اولین بار استاد تشریف آوردند برای دعای ندبه در حسینیه ی ابوالفضلی ها در چهار راه گاراژدارها این بیت شعر را خواندند:
بس که خاموش نشستم سخن از یادم رفت بس که ماندم در قفس بوی گل از یادم رفت.
در آن زمان ما کلاس های مخفی داشتیم که مثلاً اقتصاد اسلامی را آموزش می دیدیم. هر چند روز یک بار آهسته در گوش هر کدام از ما می گفتند: جلسه ی بعد در فلان مکان برگزار می شود طوری به ما آموزش داده بودند که من وقتی از کلاس درس بیرون می آمدم دیگر به دوستم آدرس جدید را نمی گفتم جلسه ی بعد که کلاس می رفتیم می دیدیم دوستانمان هم حضور دارند. ایشان با پیروزی انقلاب استاد همراهی عجیبی در تشکیل حکومت داشتند.
جناب آقای حسن موحدیان فرماندار شهرستان مشهد
سرکار خانم طاهایی از چهره هایی بودند که از سال 1345شروع به کار کردند، که دقیقاً 2 سه سال پس از اتفاقات سال 1342بود در این زمان به این نتیجه رسیدند که باید یک سری کارهای تشکیلاتی و ساختاری در راستای ارتقاء باورهای دینی و تفکر مردم انجام دهند.
من خودم بازدیدی از مکتب نرجس (س) داشتم به عینه می دیدم که رابطه ی دانش آموزان و دانشجویان با ایشان یک رابطه ی صرفاً استادی و شاگردی نیست. ارتباطی ماوراء این هاست؛ دانش جویان خارجی هم همین وابستگی را داشتند و این بر اثر عدم تکلف و تواضع ایشان بود. در مسایل اجتماعی و سیاسی کاملاً درگیر بوده و بی تفاوت نبودند و تلاش بسیار زیادی داشتند. مکتب نرجس (س) پایگاهی بود برای مسایل سیاسی حول محوریت این بانوی بزرگوار. سخت کوشی ایشان در شورای فرهنگ عمومی که ایشان عضو بودند و حتی تا همین اواخر زندگی نیز که نقاهت داشتند می آمدند و در مباحث صحبت می کردند، نظر می دادند؛ ایشان بسیار سخت کوش بودند و از عمر شریفشان به درستی استفاده کردند و برکاتش هم همین است، دانش جویانی که در مکتب نرجس (س) تربیت می شوند و دست پرورده ی خود ایشان هستند. شهر ما، کشور ما و حتی می شود گفت مسلمانان جهان یک زن نیکوکار و پر تلاش و خستگی ناپذیر را متأسفانه از دست داد. ایشان به زمان و مکان آگاهی خاصی داشتند و توجه داشتند که اگر می خواهد کاری بشود در زمان و مکان بدون توجه به شرایط کاری نکند.
سرکار خانم عفت شریعتی کوه بنانی نماینده دوره ی 7 و8 مجلس شورای اسلامی مشهد و کلات نادر
آشنایی با استاد ارجمند مربوط می شود به دوران نوجوانی که توفیق داشتم از معنویت ایشان بهره ببرم، کسی که آشنایی من را با ایشان فراهم کرد پدر بزرگوارم بودند که در مراسم مذهبی از حاج خانم طاهایی دعوت می کردند و مرا تشویق می کردند تا با ارایه مقاله در خدمت ایشان باشم.
در فرمایشات الهی در کتاب آسمانی مشاهده می کنیم که مرگ چیزی از حیات واقعی انسان کم نمی کند بلکه حقیقت مرگ و زندگی یک سابقه ی نیکوکاری است که «الذی خلق الموت و الحیوه لیبلوکم ایکم احسن علما». حاج خانم طاهایی از چهره های معنوی کشور بودند که جامعه از ایشان خیلی استفاده کرد و من فکر می کنم از منظری آینه مانند ایشان جامع زنان و دختران ما بودند، تا ما آن نیکی ها و خوبی های انسانی را در این آینه تماشا کنیم و به کار ببریم همه باید بدانیم که مظاهر مادی فانی شدنی و از بین رفتنی است، اما ماندگار هم وجود دارد؛ مکتب خانم طاهایی زندگی ماندگاری دارد.
نرجس ماندگار است و رمز آن خیلی مشخص است؛ کلام الهی که «ویبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام» این باقی می ماند. هر چیزی که در جهت وجه الله است باقی می ماند. زندگی ایشان در جهت وجه الله بود. مکتب نرجس (س) امروز در سراسر ایران و در استان هایی که توفیق را داشته اند از این باقیات الصالحات خانم طاهایی استفاده بکنند در جهت خدایند؛ این یک موهبت ویژه است. مکتب نرجس (س) امروزه متولد نشده، در واقع تولد خانم طاهایی بعد از رحلتشان شروع شده است هم تعلیم و تربیتی که شیوه ی ایشان بود و هم مکتب نرجس که مکان تعلیم و تربیت بوده و هست.
مکتب نرجس (س) باقی است و این نشان می دهد که اگر آدمی برای رضای خدا در سیر صحیح بر مبنای قرآن و عترت کاری انجام دهد باقیات الصالحات است و باقیات الصالحات اتصال انسان است هم به این دنیا از منظر خیرات و هم به آن دنیا از نظر بهره اخروی اش قبل از انقلاب که اختناق طاغوت همه جا را گرفته بودند و اجازه ای به جامعه ی زنان داده نمی شد و اعتماد به نفس کمتری وجود داشت برای این که خانمی قیام کند و پرچم قرآن و عترت را براندازد، خانم طاهایی حرکت کردند و مسیر تعلیم و تربیت را براساس قرآن و عترت پایه گذاری کردند. شما مستحضر هستید که حوزه های علمیه ی بانوان در کشور به هر حال پشتوانه ی معنوی شان مکتب نرجس (س) است. یک نکته را نباید از خاطر ببریم. مکتب نرجس (س) این آثار الباقیه ی استاد طاهایی، تنها یک حوزه ی علمیه نیست که به مباحث نظری بپردازد و یک سری علوم را آموزش دهد بلکه مکتب نرجس (س) پایگاه تنویر افکار عمومی در استان خراسان بزرگ و استان های دیگر است. مکتب نرجس (س) جایگاهی شده که روشنگری در آن صورت می گیرد. این ایده ی خانم طاهایی بود که این مکان علمی و تربیتی و دینی صرفاً یک بعدی نباشد. مستحضر هستید که در این جا دانشجویان خارجی تحصیل می کنند که مکتب یک بعدی نباشد؛ زبان خارجی، کامپیوتر، مسایل آموزش این جا جایگاه خودش را دارد. در مسایل سیاسی در برنامه های اجتماعی پایگاه علمی و معرفتی و دینی و آموزشی تمام عیار مکتب نرجس (س) تأثیرگذاری خودش را در تمام کشور داشته و به دلیل این مهم است که ما به مکتب نرجس (س) از این زاویه نگاه کنیم.
خانم طاهایی از روزهای سه شنبه در درس تفسیر قرآن واقعاً مباحث معرفتی را که مطرح می فرمودند اتفاقات روز و جامعه ی بین الملل را هم در نظر داشتند . و ما از این جهت به خود می بالیم که جامعه ی زنان ایران یک پایگاه علمی معرفتی به نام مکتب نرجس (س) دارند و از مفاهیم قرآنیش در زندگی شخصی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و علمی بهره می برند. من فکر می کنم که هرچه پیش برویم، در آینده ما بیشتر در جریان زوایای تعریف نشده و پنهانیِ مکتب نرجس (س) و فعالیت های خانم طاهایی قرار خواهیم گرفت که شاید تاکنون برملا نشده باشد و نکته ی دیگر این که انسان های بزرگ تا وقتی که در قید حیات هستند قدرشان را کمتر جامعه می داند اما وقتی از دنیا می روند و به حیات باقی می پیوندند تازه مشخص می شود که این ها چه بزرگوارانی بودند و چه قدر تأثیرگذاری در سلامت جامعه داشتند.
در طول این سال ها به ویژه از انقلاب به این طرف در این 31 سالی که ما سپری کردیم مسأله ی ولایت و رهبری در صدر برنامه های تعلیمی و تربیتی استاد ارجمند خانم طاهایی قرار گرفته بود. از این پس باید هم در جهت شناخت مکتب نرجس (س) قدم برداریم و هم همه ی آثاری که از خانم طاهایی در این زمینه چه گفتاری و چه نگارشی در دست است را شناسایی کنیم. از منظر قرآن و عترت مسایل و تربیتی خانم طاهایی تألیفات گرانقدری که از خودشان به یادگار گذاشته اند این تألیفات مثل مشعلی، روشنگر مسیر زندگی جامعه، به ویژه زنان جامعه دختران جوان طلاب و دانشجویان است. در حال حاضر هم کتابخانه مدرسه ی علمیه نرجس (س) پایگاه تحقیقی و پژوهشی جایگاه علمی قابل توجهی است که مکتب نرجس (س) را با کمال افتخار مانند نگینی بر تارک مباحث علمی و جایگاه های فرهنگی کشور می نشاند، و ما افتخار می کنیم به وجود چنین پایگاه علمی و معرفتی که حتی آوازه ی آن از مرزهای کشورمان هم فراتر رفته است. ان شاء الله در جوار اجداد طاهرینشان از انعام الهی بهره مند شوند.