احکام روزه

نویسنده: خانم ترک/ تنظیم: مریم صدیقی  

گرفتن روزه ی قضا و نذر با تیمم در ضیق وقت

سؤال: اگر شخصی در ضیق وقت تیمم بدل از غسل نماید، آیا می تواند روزه ی قضا (موسع یا غیر موسع)، روزه ی نذر غیر معین یا روزه ی مستحب بگیرد؟

آیت الله خامنه ای، بهجت، سیستانی: بله می تواند.

فاضل، مکارم: مانعی ندارد ولی در قضای موسع احتیاط کند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهرا)

آیت الله شبیری زنجانی: می تواند روزه ی قضایی را که وقت آن تنگ باشد، بگیرد؛ ولی روزه ی قضایی که وقت آن تنگ نیست یا روزه ی نذر غیر معین یا روزه ی مستحب را نمی تواند بگیرد.

آیت الله تبریزی: ترک غسل حیض و نفاس در روزه ی غیر ماه مضان موجب باطل شدن روزه نمی شود.

و در قضای رمضان تارک غسل که در شب می داند از حیض و نفاس پاک شده است بنابراحتیاط اکتفا به روزه ی آن روز نکند.

افطار روزه ی قضا و مستحبی بعد از زوال (ظهر) چه حکمی دارد؟

الف: افطار روزه ی قضا در وسعت وقت قبل از ظهر جایز است. بعد از ظهر جائز نیست و کفاره واجب می شود. (بنابر نظر همه ی مراجع).

ب: افطار روزه ی مستحبی قبل از ظهر جایز و بعد از ظهر مکروه است: امام، اراکی، خامنه ای، خویی، سیستانی، فاضل، گلپایگانی و نوری همدانی.

ب: جایز است. بهجت، صافی، شبیری زنجانی، مکارم و وحید. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهرا).

علم به ضرر روزه بعد از گرفتن روزه

سؤال: شخصی گمانش این است که روزه برایش ضرر ندارد، اگر روزه بگیرد و بعد از مغرب بفهمد که روزه برایش ضرر داشته، تکلیف او چیست؟

امام، نوری همدانی، وحید خراسانی، خامنه ای (اگر فعلاً روزه برایش ضرر ندارد) باید قضای آن را به جا آورد.

آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی، شبیری زنجانی، صافی، فاضل، گلپایگانی و مکارم: بنابر احتیاط واجب باید قضای آن را به جا آورد.

آیت الله بهجت: احتیاط به قضا ترک نشود. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهرا).

معیار شروع سفر (از شهر و حد ترخّص) برای روزه دار.

سؤال: اگر روزه دار آغاز سفرش قبل از اذان ظهر و خروج از حد ترخص بعد از اذان باشد وظیفه او چیست؟

آیت الله سیستانی، بهجت: روزه اش صحیح است.

اراکی، تبریزی، فاضل: (بنابراحتیاط واجب جمع کند بین هر دو.

امام، خویی، خامنه ای، گلپایگانی و نوری: احتیاط به جمع ترک نشود یعنی روزه را گرفته قضای آن را نیز انجام دهد. (اراکی، امام، گلپایگانی و خوئی، عروه، ج2)

آیت الله مکارم: بنابر فتوی (الاقرب) احتیاط به جمع ترک نشود (تعلیقه بر عروه).

آیت الله صافی: باید آن روز را روزه بگیرد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهرا).

سؤال: کسی که به حرم سیدالشهدا مشرف شود، آیا می تواند نذر روزه کند و روزه بگیرد؟

امام، تبریزی، صافی گلپایگانی، فاضل، نوری و وحید: در مسافرت نذر روزه جایز نیست.    (نوری: استفتائات، ج1؛ فاضل، جامع المسائل، ج1؛ وحید، تبریزی، امام و صافی: دفتر).

بهجت، خامنه ای، سیستانی: آری در مسافرت نذر روزه جایز و صحیح است. (دفتر).

مکارم: در مسافرت نذر روزه اشکال دارد و اگر نذر کرد احتیاط واجب آن است که به نذر خود عمل کند. (استفتائات ، ج2)

ترک عمدی غسل جنابت در روزه ی واجب با تیمم بدل از غسل:

سؤال: اگر فرد جنب در ماه رمضان عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود و با تیمم وارد صبح شود حکم روزه اش چیست؟

امام، اراکی، تبریزی، خامنه ای، سیستانی، زنجانی ، فاضل، گلپایگانی و نوری: روزه اش صحیح است.

خویی، وحید، صافی، بهجت (بنابراظهر) بنابر احتیاط واجب تیمم کند، روزه بگیرد و قضای آن را هم به جا آورد.

آیت الله مکارم: مرتکب کار خلافی شده ولی روزه اش صحیح است اما برای نماز باید غسل کند.

دادن طعام دیگر به جای گندم و جو در کفاره ی روزه

سؤال: آیا برای کفاره ی روزه می توان غیر از مواردی که در توضیح المسائل ذکر شده (گندم، جو...) خوراکی دیگر مانند لوبیا و گوشت و غیره پرداخت نمود: آیت الله بهجت: هر چه مصداق طعام باشد، کفایت می کند.

آیت الله خامنه ای: خوراکی هایی که عنوان طعام دارد، مانند: برنج به جای نان منعی ندارد ولی خوراکی هایی مانند گوشت کفایت نمی کند.

آیت الله نوری همدانی، سیستانی و فاضل: جایز است.

آیت الله مکارم: گوشت به تنهایی اشکال دارد. لوبیا و غیره جایز نیست و در حال حاضر جو هم خوراک عمومی نیست و اشکال دارد.

آندوسکوپی

سؤال: آیا آندوسکوپی روزه را باطل می کند؟

آیات عظام: بهجت، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، فاضل لنکرانی و تبریزی: اگر موادی با آن وارد حلق شود، باطل می کند. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهرا).

تزریق خون: در حال روزه چه حکمی دارد؟ 

آیات عظام: صافی گلپایگانی، نوری همدانی: اشکالی ندارد.

خامنه ای و فاضل: بنابر احتیاط باطل می شود.

 آیت الله بهجت: باطل می شود.

آیت الله مکارم: احتیاط تا اتمام آن روز و قضای آن است.

تزریق آمپول در حال روزه چه حکمی دارد؟

آیات عظام امام، بهجت، خامنه ای، شبیری زنجانی: احتیاط واجب آن است که روزه دار از استعمال آمپولی که به جای غذا به کار می رود خودداری کند؛ ولی تزریق آمپول که عضو را بی حس می کند یا به جای دوا استعمال می شود، اشکال ندارد. (توضیح المسائل مراجع)

آیات عظام: تبریزی، سیستانی، صافی، نوری و وحید: تزریق آمپول چه تقویتی، چه دارویی و چه غذایی روزه را باطل نمی کند.

آیت الله فاضل: تقویتی و غذایی باشد باید از تزریق خودداری شود؛ جنبه دارویی یا بی حسی اشکال ندارد.

آیت الله مکارم: بنابراحتیاط واجب اگر آمپول جنبه ی غذایی ـ تقویتی و دوایی دارد خودداری کند. برای بی حسی اشکال ندارد. (استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهرا).

تزریق سرم: در حال روزه چه حکمی دارد؟

آیات عظام: امام، تبریزی، خامنه ای، مکارم، زنجانی و وحید: بنابراحتیاط واجب از هر نوع سرم خودداری کند. (امام و وحید، دفتر، خامنه ای: اجوبه، س768؛ تبریزی: استفتائات؛ مکارم: توضیح المسائل مراجع).

آیت الله سیستانی، صافی و نوری: باطل نمی کند.

آیت الله فاضل: سرم تقویتی و غذایی باطل می کند. دوایی و مانند آن اشکال ندارد.

آیت الله بهجت: باطل می کند. (توضیح المسائل مراجع)

جویدن آدامس در حال روزه چه حکمی دارد؟ در صورتی که طعمی که دارد به جهت خرد شدن اجزای آدامس نباشد؛

اشکال ندارد: امام (عروه) اراکی، سیستانی، خویی، بهجت، خامنه ای، وحید و گلپایگانی (عروه).

اشکال دارد: نوری، مکارم و تبریزی.

استفاده از اسپری در حال روزه برای افرادی که آسم دارند، چه حکمی دارد؟

امام، آیت الله فاضل، نوری همدانی: باطل نمی کند. (امام: استفتائات؛ فاضل: جامع المسائل، ج1، ص147؛ نوری: هزار و یک مسأله ی فقهی، ج1، ص60)

بهجت، تبریزی و مکارم: اگر به صورت گاز رقیق باشد، باطل کننده نیست. (بهجت: استفتائات، ص305؛ تبریزی: توضیح المسائل؛ مکارم: استفتائات).

آیت الله صافی: اگر گازهای آن را استنشاق کند و آب دهان را بیرون بریزد که مطمئن شود به حلق نرسیده اشکال ندارد.

آیت الله خامنه ای: اگر ماده ی مزبور هوای فشرده همراه با دارویی هر چند به صورت گاز یا پودر باشد و وارد حلق شود، صحت روزه محل اشکال است؛ در صورتی که بدون کاربرد آن ممکن نیست یا مشقت دارد جایز است از آن استفاده کند، لکن احتیاط آن است مبطل دیگری انجام ندهد و در صورت تمکن روزه ها را قضا نماید.

استفاده از بخور و چکاندن قطره در بینی و چشم در حال روزه

الف: بخور دادن برای روزه دار:

امام، آیت الله خامنه ای، سیستانی و گلپایگانی: در صورتی که بخار به صورت آب در دهان در آید و آن را فرو دهد، روزه را باطل می کند. (امام: تحریرالوسیله، ص260؛ آیت الله خامنه ای: (تحریرالوسیله)؛ سیستانی: تعلیقه ی عروه، ص421؛ گلپایگانی: هدایه العباد، ج1، ص260).

آیات عظام: اراکی، تبریزی، خویی، فاضل، مکارم و وحید و نوری همدانی: بنابراحتیاط واجب روزه دار بخار غلیظ به حلق نرساند. (اراکی: مسائل الواضحه، ص281؛ تبریزی: توضیح المسائل، ص248، م 1666؛ خویی: منهاج الصالحین، ص268؛ مکارم: تعلیقه ی عروه الوثقی، ص298؛ وحید: توضیح المسائل، ص490؛ نوری همدانی: تعلیقه عروه الوثقی).

شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی: اگر اطمینان داشته به حلق نمی رسد روزه صحیح است. (توضیح المسائل، م1615)

ب: داخل کردن قطره در بینی برای روزه دار

اگر نداند به حلق می رسد، مکروه است. در صورتی که بداند به حلق می رسد جایز نیست. (همه ی مراجع).

روزه ی نذری زن بدون اجازه ی شوهر

امام، خامنه ای و نوری: خیر روزه اش باطل است.

تبریزی، سیستانی، فاضل، صافی و مکارم و وحید اگر با حق زناشویی منافات داشته باشد بدون اجازه ی او باطل است.

بهجت: بنابراحتیاط واجب بدون اجازه ی شوهر باطل است. (جزوه ی دانشجوایی روزه، ج17).

خوانندگان محترم علاوه بر مراکز یاد شده شماره های ذیل پاسخگویی به سؤالات شرعی شما می باشد:

دفتر پاسخگویی حرم مطهر رضوی     2240601 -  2002401