به مناسبت يكمين سال درگذشت استاد فاطمه اعتمادي (ره)/ مریم پورحسینی
كلام بزرگان و علما نور است، پس هر چه زمان بگذرد، اين نور كم رنگ نمي شود و به وسيله ی اين نور است كه انسان رشد روحي و فكري پيدا مي كند. «استاد فاطمه طاهايي(ره)»
سنت حسنه ی تجليل از استادان برجسته ی حوزه هميشه بايد جاودان بماند تا خورشيد كلامشان فروزان شده و خدمات بي دريغ آنان در راه گسترش علم و فرهنگ ناب محمدي (صلی الله علیه و آله و سلم) راه گشاي پويندگان حقیقت گردد. بايد حجاب و نقاب از چهره ی تلاش هاي ايثارگرانه ی آنان در راه اعتلاي اسلام برگرفت تا ره پويان وادي معرفت، آناني كه مي خواهند كوله بار استاد را بر دوش كشيده و عصايش را به دست گيرند، حداقل توشه اي براي حركت داشته باشند.
فرصت مغتنم است؛ بايد سرگذشت نامه را به رشته تحرير درآورد. حق اين است كه كلمات وزين و صفحات پربار و جملات گران سنگ به كار روند تا اداي دين شود، اما تواضع ويژه ی استاد اعتمادي، صداي ايشان را آن چنان آهسته كرده كه جز خطوطي چند در زندگي ايشان براي مستندات كلام نمي توان يافت. اما با اين همه بايد گفت و لو اندك.
برگ آغازين دفتر زندگي
سال 1313ه.ش بيرجند شاهد تولد «استاد فاطمه اعتمادي(ره)» در خانواده اي اصيل و متدين بود. پدر ا يشان تاجر و مادر، بانوی گرامی تحصيل كرده اي كه پس از فوت همسر سرپرستی اطفال خود را بر عهده گرفت اعتمادي تحصيلات ابتدايي خود را در شهر بيرجند با موفقيت كامل به پايان رساند. مادر ابتدا به جهت حفظ كيان خانواده به تحصيل ایشان در دبيرستان رضايت نداد ولي با هجرت به مشهد و ادامه ی تحصيل برادرش در دانشگاه پزشكي مشهد، زمينه ی ادامه ی تحصيل وی در مقطع متوسطه فراهم آمد و وی با شور و علاقه ی فراوان دوره ی دبيرستان را به صورت متفرقه و جهشي در رشته ی طبيعي به پايان رساند و در يكي از مدارس مشهد مشغول به تدريس شد. شرايط كار در آموزش رژيم شاهنشاهي با توجه به بخش نامه ی وزير وقت (فرخ رو پارسا) مبني بر عدم استخدام زنان باحجاب در آموزش و پرورش بسيار سخت و دشوار بود. ولي استاد اعتمادی با مقاومت و ايستادگي و حفظ حجاب اسلامی به تلاش خود ادامه داد.
مدال افتخار
از سال 1348زندگي خانم اعتمادي (ره) وارد مرحله ی جديدي مي شود. نسيم رحمت الهي مي وزد و آفريدگار هستي نقشي نو بر دفتر زندگي ايشان رقم مي زند. با استاد طاهايي (ره) آشنا مي شوند و خانم از ايشان دعوت مي نمايند كه در دانشگاه امام صادق (علیه السلام) (مكتب نرجس) مشغول تحصيل شوند. مي فرمايند: «وقتي پرسيدم دانشگاه امام صادق (علیه السلام) كجاست؟ فرمودند: همين جاست. ما فقه خود را از امام صادق (علیه السلام) داريم». و بدين صورت تحصيلات حوزوي را آغاز مي نمايند. ادبيات عرب، معالم، اصول فقه، اصول مظفر، اقتصاد، منطق، نهج البلاغه، تفسير و ... را با استفاده از محضر اساتيد تعليم مي گيرند و همزمان خود مشغول تدريس مي شوند.
آينده ی روشن
نامي زيبا و با محتوا براي مجموعه كلاس هايي كه براي آموزش دختران جوان در دوره اختناق نظام شاهنشاهي توسط مكتب نرجس پايه گذاري و برنامه ريزي شده بود.
مي فرمايند: وقتي من وارد مكتب نرجس شدم، آن جا كلاس هايي داشت به نام آينده ی روشن كه اسم آن خيلي من را جذب كرد. استاد طاهايي (ره) از ايشان مي خواهند كه حالا كه تحصيلات دبيرستان و كلاس هاي باغچه بان (دوره پيكار با بي سوادي) را گذرانده و ورزيدگي دارم. سرپرستي اين كلاس ها را به عهده بگيرم. ثبت نام دختران آغاز مي شود. مديريت خوب آن بزرگوار سبب مي شود كه كلاس هاي دوره دبستان (از پايه ی اول تا پنجم) با حدود 300 نفر شاگرد اداره شود و همين مسأله ی را آموزش و پرورش دولت شاهنشاهي حسّاس كرده و اداره ی ساواك مكتب نرجس (س) را خيلي تحت فشار قرار مي دهد كه سرانجام منجر به تعطيل شدن مكتب نرجس در سال 1352 مي شود.
لبيك به عطش دوران كودكي
استاد اعتمادي در قسمتي از خاطرات خود مي فرمايند: «از سن 9 سالگي نياز به مؤسسه اي كه خانم ها اداره كننده و جوابگو در زمينه مسائل ديني باشند، حس مي كردم.اما مي ديدم كه متاسفانه در شهر كوچكي مانند بيرجند امكان اين مساله نيست. سال ها به دنبال ايده ی خود بودم و سعي مي كردم چنين موقعيتي را پيدا كنم.»
در سال 1351 مديريت مكتب الزهرا به ايشان سپرده مي شود. تمام همت ايشان در سال هاي پراضطراب و اختناق 1351 تا 1357 كه مكتب نرجس به دستور ساواك بسته شده بود براي تربيت دختران و بانوان جوان معروف مي شود و در اين زمينه بسيار موفق نيز هستند. ايشان رمز موفقيت خودشان را اينگونه بيان مي فرمايند:
چون من خودم علاقه مند به اسلام بودم و عمل من را ديدند كه با سخنم يكي بود در ديگران اثر مي گذاشت و اين لطف خدا بود.»
از ويژگي هاي تدريس ايشان در اين مقطع حساس از زمان، بيان تفسير سوره ی نور و مباحث اخلاقي- اجتماعي است كه در واقع در پشت اين انتخاب زيبا يك تحليل عميق و دقيق نهفته داشتند به خصوص با توجه به فعاليت هاي سياسي گروه هاي آن روز، و آن تحليل اين بود كه تا ما اخلاق اجتماعي خودمان را خوب نكنيم نمي توانيم وارد سياست شويم.
ابوذر زمان
بنا بر فرمايش خود ايشان از همان دوران كودكي زمينه ی سياسي داشتند و اين را از پدر و مبارزات ايشان به ارث برده بودند زيرا پدر ايشان مرد سياستمداري بود و با دولت رضاخان مبارزاتي داشت.
شهامت و شجاعت ايشان سبب شد كه به صورت بسيار فعال در دوره ی قبل از پيروزي انقلاب اسلامي حضور پيدا كنند و با سخنراني هاي غرّا موقعيت نظام آن روز را براي مردم روشن سازند. در يك سخنراني قبل از پيروزي انقلاب مي فرمايند: «اي ملت شهربانوي نيكوسیما زني است كه با تمام مردان دست مي دهد و چه بسا كه در مجلس انس رقصي هم داشته باشد. آيا ما مسلمان هستيم؟ آيا ما شيعه هستيم؟»
به راستي تكيه زدن بر ستون مسجد و سخن گفتن از بيدادگرهاي رژيم شاهنشاهي در آن دوران سياه و تاريك چيزي جز شهادت و شجاعت اين بانوي نستوه را جلوه گر مي سازد؟ ايشان معتقد بودند كه بايد خط مشي انسان روشن باشد و بايد براي روشنگري قشر عظيم جامعه (بانوان) همت عالي داشت، به همين جهت در سخنراني هاي خود اعلاميه هاي امام را مي خواندند و مردم را براي شركت در راهپيمايي ها و تداوم انقلاب تشويق مي نمودند و مرتب براي برگزاري جلسات از اين خانه به آن خانه مي رفتند تا ساواك كمتر مزاحمت ايجاد كند و بتوانند به فعاليت هاي سياسي خود ادامه دهند.
فرزانگي و انديشمندي
استاد فاطمه اعتمادي (ره) را به حق مي توان يك انديشمند فرزانه دانست. آنان كه در محضر ايشان افتخار شاگردي داشته اند به خوبي واقفند كه ايشان تدريسی پربار در اصول عقايد، ريشه هاي انقلاب اسلامي، معارف قرآن و تفسير و نهج البلاغه داشته اند.
دست نوشته و مكتوبات ايشان در زمينه هاي گوناگون بهترين شاهد بر اين مدعاست. بيشترين علاقه مندي ايشان به قرآن كريم و اهل بيت (علیه السلام) مي باشد. اين عشق وافر آن بزرگوار را بر آن مي داشت كه تفسير قرآن را در اولويت مباحث خود قرار دهند و به شيوه موضوعي و ترتيبي مباحث تفسيري را ارائه نمايند.
هم اكنون مباحث تفسيري ايشان پيرامون سوره هاي لقمان، انعام، حديد، جمعه و صف به صورت تدوين شده موجود مي باشد.
نظم در تاليف و دسته بندي مطالب، نوآوري و توجه به نيازهاي زمان و ارائه ی مطالب با توجه به اطلاعات روز از ويژگي هاي بارز ايشان در عرصه ی تدريس و تبليغ است.
مطالعه ی مستمر و پشتكار و خستگي ناپذيري، تخصص ويژه اي را در ايشان در زمينه ی مباحثي خاص همچون تاريخ اسلام، انقلاب اسلامي، بررسي مكاتب و ايدئولوژي ها ايجاد كرده بود كه علاقه مندان زيادي را به خود جذب مي نمود. مهارت فوق العاده ايشان سبب شده بود كه تدريس كلاس هاي ويژه ی آموزش و پرورش براي مديران و دبيران به عهده آن بزرگوار نهاده شد.
گل برگ هاي وجود
ادب، اخلاص، ايثار، تواضع، ولايت مداري از جمله ويژگي هايي هستند كه در سر برگ دفتر همه روزهاي زندگي ايشان به چشم مي خورد. به طور مسلم همراهي خانم اعتمادي با استاد عالمه فرزانه طاهايي (ره) نقش بسيار مهمي در اين مساله داشته است. آن چه بيشتر از همه در سيره ی استاد اعتمادي جلب نظر مي نمود رعايت ادب ويژه ی شاگردي در برابر خانم طاهايي (ره) بود. بي گمان پيمودن وادي معرفت و رسيدن به مدارج عالي جز با توشه اي اين چنين ممكن نيست.
تلاش هاي پي گير و مداوم ايشان در عرصه تبليغ در داخل و خارج كشور در جهت اعتلاي فرهنگ جامعه و اعتلاي ارزش هاي ديني در مدت قريب به 40 سال بسيار چشم گير است. عشق خدمت به دين، استقامت و پايداري در راه حق، حمايت از ولايت و رهبري در همه ی لحظات حيات آن بزرگوار به چشم مي خورد آن انديشمند فرزانه هيچ گاه از حضور در عرصه هاي مختلف سياسي، اجتماعي، علمي احساس خستگي ننمود و با شور و علاقه ی وصف ناپذير در تمام عمر به تبليغ و تدريس و رسيدگي به امور آموزشی و تربیتی و اخلاقی پرداخت و آن گونه در این راه از جان خودمایه گذاشت که جسم خاكي شان به ضعف و بيماري مبتلا گرديد و سرانجام در يكي از غم انگيزترين روزهاي سال گذشته پيكر مطهرشان در ميان غم و اندوه فراوان شاگردان و دوستانشان تشييع و در جوار رحمت ثامن الحجج علي بن موسي الرضا (علیه السلام) آرام گرفت.
اميد داريم به مصداق كريمه «الذين قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل عليهم الملائكه ...» غفران، رحمت و فضل الهي شامل حالشان گردد.